Het gaat om therapeuten die zich helemaal niets aantrekken van reguliere medische zorg, hun patiënten misleidend voorlichten of hen zelfs aanraden een lopende erkende behandeling te staken.

De Tweede Kamer steunt een wetswijziging hiertoe van de ministers Borst (Volksgezondheid) en Korthals (Justitie). Aanleiding is het overlijden van twee mensen die werden behandeld door alternatieve therapeuten. Hier vloeiden rechtszaken uit voort, onder meer tegen macrobioot Nelissen van het Kushi Instituut in Amsterdam. Ook het overlijden van tv-persoonlijkheid Sylvia Millecam trok vorig jaar veel publiciteit, mede vanwege de omstreden rol van alternatief genezeres Jomanda hierin.

Door de strafzaken kwam een lacune in de wetgeving aan de oppervlakte: verdachte kwakzalvers konden gewoon doorgaan met hun behandelingen totdat ze waren veroordeeld door de rechter. Borst en Korthals willen dat dit sneller gebeurt. De officier van justitie krijgt de bevoegdheid via een voorlopige maatregel de praktijken van een verdachte therapeut direct te beëindigen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) moet bovendien alerter worden op signalen over kwakzalvers en die doorgeven aan het openbaar ministerie.

De regering ontraadt een voorstel van de VVD om de bevoegdheid tot het sluiten van een praktijk ook aan de IGZ te verlenen. Volgens Korthals moet dat bevel worden gedaan door degene die vervolgt. Anders bestaat de kans dat zowel de strafrechter als de bestuursrechter met zo’n zaak te maken krijgt.

Alternatieve behandelaars vallen zelf niet onder de Wet BIG (Wet beroepen in de individuele gezondheidszorg) maar de wet maakt vervolging mogelijk van personen die de volksgezondheid schaden onder de noemer van genezing of behandeling.

Minister Borst voelt er niets voor om kwaliteitseisen te stellen aan de circa tachtig bestaande alternatieve behandelmethoden. Dat is volgens haar niet mogelijk, omdat niemand weet of de methoden wel enig effect hebben. Wel wil ze meer transparantie en zelfregulering door de beroepsorganisaties om meer kwaliteit te krijgen. Ook de voorlichting aan patiënten moet beter, onder meer via publicaties door de Consumentenbond en via ZorgPortaal, een website voor de zorgsector.