Het Veluwse dorp Otterlo heeft maar één kerk en één school. Ze staan tegenover elkaar aan dezelfde weg, de Kerklaan. Het gebouw van de openbare De Ericaschool is vrij nieuw. Het kerkgebouw is oud.

De oudste gedeelten van de kerk dateren uit de veertiende eeuw. Het gebouw met zijn massieve muren en steunberen lijkt zo weggelopen te zijn uit de middeleeuwen. De realiteit is anders. Er is in de loop van de tijd veel veranderd.

Consistorie

Tot de restauratie van 1973 was er een consistoriekamer aan de tot die tijd witgepleisterde kerk gebouwd. In dat jaar kreeg de consistorie een plaats aan de andere kant van het gebouw. Pas als je goed kijkt, zie je dat de huidige consistorie later bijgebouwd is: de stenen ervan zijn lichter dan die van de rest van de kerk.

„Hier bevond zich de originele consistoriekamer en die is op diezelfde plaats weer teruggekeerd”, zegt kerkrentmeester A. van den Brink. „De kerk is teruggebracht in de stijl van vroeger.”

De oudste gedeelten van het kerkgebouw dateren uit de dertiende eeuw. In de Tachtigjarige Oorlog ging de kerk over van de rooms-katholieken naar de gereformeerden. De eerste protestantse voorganger was Wilhelmus van Moers. Op dit moment wordt de gemeente gediend door ds. P. B. Verspuij.

Verlaagd plafond

Ook in de kerk zijn een aantal zaken teruggebracht in oude stijl, zoals het plafond en de trekstangen van het schip. „Vóór de restauratie van 1973 was er een verlaagd plafond aangebracht”, zegt Van den Brink. „Bij de restauratie is dat weer ongedaan gemaakt.”

In een fotoboek is ook te zien dat de herenbanken tegen de muur rondom de preekstoel destijds voorzien waren van een luifel. Dat is nu niet meer zo, al zit de kerkenraad daar nog steeds. In het koor wijst Van den Brink naar de kerkenraadsbank die het dichtste bij de consistorie staat. Daarop staat jaartal 1973, het jaar van de restauratie.

Doopvont

De stenen doopvont lijkt ook heel oud. Van den Brink: „De kerk bezat een oude stenen doopvont, maar die werd rond 1915 verkocht en staat nu in Huize Bergh in ’s-Heerenberg. Nadat er een tijdlang een ander doopvont werd gebruikt, werd na de laatste restauratie besloten een reproductie van de oude doopvont te laten maken. Dat is ook gebeurd.”

En dan de nieuwe verwarming: „Bij de restauratie in 1973 had het gebouw vloerverwarming gekregen, maar de ijzeren verwarmingsbuizen begonnen te lekken. Daardoor werd het in de winter steeds moeilijker om het kerkgebouw voldoende te verwarmen. Toen de coronacrisis zich aandiende, hebben we besloten om dat probleem nu maar direct zo snel mogelijk aan te pakken. Inmiddels is de klus geklaard.”

Vakantiegasten

Nu is het is de vraag wanneer de kerk in Otterlo op zondag weer gevuld zal zijn met kerkgangers. Van den Brink: „Otterlo ligt aan de rand van de Veluwe en telt veel vakantieaccommodaties. Vooral in het voor- en naseizoen komen er normaliter veel jeugdgroepen en families naar Otterlo. Dan ontvangen we op zondagen dus veel vakantiegasten in de kerk, maar dat lijkt er dit jaar niet in te zitten.”

Identiteit van een Veluws dorp

Otterlo telt ongeveer 2300 inwoners. Het dorp verschilt qua identiteit van omliggende dorpen als Harskamp en Wekerom, waar verhoudingsgewijs meer bewoners kerkelijk zijn. Van de duizend leden in de Otterlose kaartenbakken komen er (in gewone tijden) ’s zondags zo’n 300 naar de kerk.

Kerkrentmeester Van den Brink zegt dat er respect bestaat tussen kerkelijk en niet-kerkelijk betrokken inwoners van Otterlo. „De verhoudingen zijn goed. Onze predikant onderhoudt met de dorpsbewoners prima contacten. Otterlo kent ieder jaar rond de Kerst een lichtjeswandeling, die ook door het kerkgebouw loopt. „Vorig jaar deden er vijfhonderd mensen aan de wandeling mee. We hebben ze allemaal hartelijk ontvangen.”