Hardinxveld-Giessendam werd woensdag door de Zuid-Hollandse commissaris van de Koningin op de vingers getikt vanwege de onderlinge twisten in de gemeenteraad. Zijn boodschap: het moet afgelopen zijn, want de bestuurbaarheid van de gemeente komt in gevaar. Over een halfjaar komt hij terug om te kijken of de politici naar hem hebben geluisterd.

Volgens burgemeester Noordegraaf is de onrust begonnen na het overstappen van een VVD-raadslid naar het kamp van SGP en ChristenUnie. Raadslid mevrouw Van Dijk hielp daarmee deze twee partijen aan een raadsmeerderheid, terwijl de coalitie van CDA, VVD en PvdA die kwijtraakte. „Sindsdien staan de twee blokken lijnrecht tegenover elkaar. Dat is uiteindelijk erin ontaard dat de raad heel erg op de persoonlijke toer is gegaan. Het ging om frustratie, eigenbelang en honger naar macht. De belangen van de gemeenschap hebben daar onder geleden.”

Noordegraaf, zelf lid van de SGP, zegt bij alle machtsverschuivingen geprobeerd te hebben boven de partijen te blijven staan. „Ik kan me niet mengen in de bestuurlijk-politieke verhoudingen in de raad. Maar de gemeente moet wel bestuurbaar blijven. In de achterliggende periode heb ik daarom veel gesprekken gevoerd. Niet alleen met raadsfracties, maar ook met politici persoonlijk. Toch heeft dat er niet toe geleid dat de problemen zijn opgelost. En hulp van buitenaf wees de raad zelf af. De ervaringen daarmee uit het recente verleden waren niet onverdeeld positief. Bij de invoering van het dualisme was ook een externe deskundige ingehuurd. Dat resulteerde uiteindelijk in een motie van wantrouwen voor een wethouder.”

Veel mensen vragen zich misschien af waarom dit juist in een gemeente met een confessionele meerderheid in de raad en een SGP-burgemeester moet gebeuren.
„Ik denk niet dat het te maken heeft met wélke partijen precies een rol spelen. Dit had in elke gemeente kunnen gebeuren. In het geval van Hardinxveld zit er echter wel een historie achter, die maakt dat het spel zo hard wordt gespeeld. Tot 1998 bestond het college uit twee confessionele partijen en één niet-confessionele. Het laatst waren dat de SGP en het GPV met de PvdA. Dat ging jarenlang goed, maar na de verkiezingen van 1998 wilde de PvdA verder met CDA en VVD. Daarmee zijn de goede onderlinge verhoudingen die er waren, onder druk komen te staan.”

Welke rol speelt de invoering van het dualisme, na de verkiezingen van 2002?
„Dualisme heeft tot nu toe nog weinig duidelijkheid gebracht. Eerlijk gezegd had ik liever gehad dat het dualistische systeem eerst in een aantal grote steden was geprobeerd. Ik vat het altijd zo samen: het college bestuurt en de raad stuurt. Maar in de praktijk zie je dat de raad zich met allerlei details wil bemoeien, terwijl hij eigenlijk alleen de kaders moet stellen waarbinnen het college kan opereren. Daar mag hij B en W vervolgens op afrekenen.”

Helpt het dat de commissaris van de Koningin een machtswoord heeft gesproken?
„Ik hoop en verwacht dat de raad er iets mee doet. De raadsleden staan voor de grote taak om over de persoonlijke rancunes heen te stappen. Het feit dat de VVD zegt: Wij schamen ons voor ons gedrag, wij reiken het college de hand, geeft mij hoop.”

De afgelopen weken kwam het gemeentebestuur in het nieuws vanwege de moeite die het heeft met de komst van de school voor speciaal onderwijs De Akker. Speelt dat een rol in deze kwestie?
„Nee, dat is een op zichzelf staand iets.”

Bij alle onderlinge spanningen moet Hardinxveld ook fors bezuinigen. De gemeente staat onder preventief toezicht van de provincie. Gaat dat goed komen?
„Er zijn maatregelen genomen. De conceptbegroting ligt nu bij de raad. Ik hoop dat die er in meerderheid ja tegen zegt. Als dat gebeurt zijn we volgend jaar af van het preventieve toezicht.”

De bevolking reageert misschien: Eerst maakt de raad er een rommeltje van, vervolgens verhogen ze ook nog eens de OZB fors. Wat is dat voor raars?
„Ik denk dat we dat goed moeten uitleggen. De te nemen maatregelen zijn onontkoombaar, anders belanden we in de rode cijfers. En vergeet niet dat we de OZB de afgelopen vier jaar niet verhoogd hebben. Ook na de verhoging valt ons tarief nog steeds in de middenmoot van Zuid-Hollandse gemeenten. Maar als de raad vindt dat de verhoging niet door de beugel kan, moet hij maar een tegenvoorstel doen.”