Zondag 15 augustus was het de nationale feestdag in Liechtenstein, ingeklemd tussen Oostenrijk en Zwitserland. Die dag waren enkele duizenden Liechtensteiners en andere genodigden welkom op het kasteel van de vorstelijke familie op een berg boven de hoofdstad Vaduz. Deze feestdag waren er meer gasten dan anders: zijne doorluchtigheid vorst Hans-Adam II van Liechtenstein (59 jaar) deed afstand van de macht ten gunste van zijn zoon, de 36-jarige erfprins Alois Philipp Maria.

Alois is de oudste zoon van vorst Hans-Adam II en vorstin Marie von und zu Liechtenstein. Alois groeide op op slot Vaduz. Hij volgde het gymnasium, studeerde daarna aan de koninklijke militaire academie Sandhurst in Engeland en vervolgens rechten aan de universiteit van het Oostenrijkse Salzburg. Opleidingen die hem vormden om eens de macht van zijn vader over te nemen. Al in 1990 werd Alois officieel aangewezen als erfprins. Door mee te draaien met zijn vader, representatieve taken waar te nemen en functies te bekleden op verschillenden posities binnen het belastingstaatje heeft Alois goed zicht gekregen op de verantwoordelijkheden die hij zou krijgen bij een eventuele machtsoverdracht.

Wie vorst van Liechtenstein is, moet niet alleen van staatsrecht weten, maar vooral ook van belastingrecht. Net als vader Hans-Adam moet Alois niet alleen regeren, maar ook zakenman zijn. Daar is Liechtenstein na de oorlog groot mee geworden. De vorstelijke familie raakte door de communistische overheersing grote landerijen in Tsjechië en Slowakije kwijt. Grootvader Hans-Adam wist echter in Vaduz een bankbedrijf op te zetten dat hem geen windeieren legde. Het kapitaal van de familie groeide snel. De miljardairs van de wereld brachten en brengen hun geld graag onder in Liechtenstein: aantrekkelijke fiscale regels en een bankgeheim zonder lekkages. De ideale omgeving voor rijke Arabieren, kapitaalkrachtige Europese families en vermogende Russen.

De Liechtensteiners pikken er een graantje van mee, want niet alleen de vorstelijke familie -met waarschijnlijk een bezit van enkele miljarden euro’s- profiteert, maar ook de bevolking. Liechtensteiners wonen in een van de rijkste landen ter wereld.

Hans-Adam en Alois waken ondertussen goed over de financiële belangen. Zelf zijn ze grootaandeelhouder (99,7 procent van de stukken) van de belangrijkste bank van Liechtenstein, de Liechtenstein Global Trust (LGT). Van de winsten bekostigen Hans-Adam en Alois de onkosten die ze maken in verband met hun ambt.

Het vorstenhuis leeft niet in overdaad. De leden mogen zich graag onder de inwoners van Liechtenstein mengen. Zo ook op 15 augustus na de mis ter gelegenheid van de machtsoverdracht. Onder het genot van een drankje vermaakten Alois en zijn gezin -hertogin Sophie van Beieren en de vier kinderen prins Joseph Wenzel (1995), prinses Marie Caroline (1996), prins Georg (1999) en prins Nikolaus (2000)- zich in een ontspannen sfeer met de gasten in de tuin van het vorstelijke slot.

Toch is het niet allemaal koek en ei in Liechtenstein. Enkele jaren geleden vielen agenten van de belastingdienst bij de LGT-bank binnen voor een groot onderzoek naar mogelijke witwaspraktijken. Hans-Adam verblikte noch verbloosde.

Verder had de vorst de afgelopen jaren met stevig verzet te maken vanuit de oppositie. Die is er ook in het vredige Liechtenstein. Deze linkse Liechtensteiners vinden het niet van deze tijd dat de vorst een vetorecht heeft en benoemingen die hem niet zinnen kan tegenhouden en achter de schermen kan torpederen. Bovendien eiste Hans-Adam de afgelopen jaren juist meer macht. Dat gaf scheve gezichten.

In de machtsstrijd dreigde Hans-Adam in 1999 zelfs naar Wenen te zullen verhuizen en dus niet meer in Vaduz te blijven wonen. Het bakkeleien tussen parlement en vorst ging nog even door.

Hans-Adam wist het zo ver te krijgen dat er vorig jaar een referendum onder de bevolking kon worden gehouden over de machtsvraag. De uitslag laat zich raden: 65 procent van de bevolking stemde voor meer macht voor de vorst. Een vorstenhuis betekent stabiliteit, prestige en glamour. Het aantal tegenstemmers, 35,7 procent, was lager dan verwacht.

Erfprins Alois hoeft zich voorlopig geen zorgen te maken. Zijn bedje is gespreid. En de Liechtensteiners verwachten veel van hem: de rustige prins zal voor vrede zorgen. Maar vader Hans-Adam blaast voorlopig nog een duchtig toontje mee.