Rutte kwam tot inkeer doordat hij mensen ontmoette “met een donkere huidskleur, met kinderen, die zeiden: ik voel me ongelooflijk gediscrimineerd omdat die Piet zwart is”, zei hij donderdag in de Tweede Kamer. “Toen dacht ik: dat is het laatste wat je wilt bij het sinterklaasfeest.” Zwarte Piet zal de komende jaren uit beeld verdwijnen, verwacht Rutte. “Onder druk van het maatschappelijk debat. Mensen willen die pijn niet.”

De minister-president erkent dat er in Nederland “plaatsen zijn waar institutioneel racisme voorkomt”. Toch wil hij die term, die uitdrukt dat niet alleen individuen maar ook overheden en andere belangrijke organisaties zich aan racisme bezondigen, niet gebruiken. Ook al kan dat mensen helpen die tegen die wantoestand te hoop lopen. De premier is bang mensen die helemaal geen racistische inborst hebben, te vervreemden door hun dat etiket op te drukken.

Sinds hij in 2013 Zwarte Piet “nu eenmaal zwart” noemde, hield de premier zich zoveel mogelijk buiten het felle debat dat in de samenleving oplaaide over de metgezel van Sinterklaas. Het is aan de samenleving om een traditie desgewenst te veranderen, herhaalde hij keer op keer.

De Amerikaanse anti-racismeprotesten, ingegeven door racistisch politiegeweld in de Verenigde Staten, zijn de afgelopen dagen ook naar Nederland overgeslagen. Rutte erkende woensdag al dat racisme ook in Nederland een “systemisch” probleem is, wat betekent dat het in de hele samenleving voorkomt.

Rutte gaat binnenkort praten met vertegenwoordigers van Black Lives Matter, de drijvende kracht achter de protesten, en hun geestverwanten, beloofde hij de Kamer.