Toen premier Rutte in maart vergaande maatregelen aankondigde vanwege het coronavirus stonden de medewerkers van Juvent direct op scherp, herinnert Luiten zich. Ze is manager ambulante behandeling en pleegzorg bij de Zeeuwse jeugdzorgspecialist. Juvent begeleidt zo’n 1300 kinderen, onder wie ruim 500 pleegkinderen.

„Onze medewerkers hebben geprobeerd de neuzen van alle betrokkenen dezelfde kant op te krijgen en te zoeken naar wat nog wél mogelijk was”, vertelt Luiten. „Want het valt voor pleegkinderen niet mee als ze hun ouders niet meer kunnen zien.”

Het contact van de pleegkinderen met hun ouders en begeleiders vond de afgelopen weken plaats via (video)bellen en sociale media. „Veel kinderen maakten een tekening voor hun eigen ouders. Ze mochten hen sowieso vaker bellen dan normaal.”

Voor pleegkinderen die tijdelijk in een pleeggezin wonen en binnen afzienbare tijd weer naar huis gaan, is een uitzondering gemaakt. „Het stopzetten van de bezoekregeling zou het proces van terugkeer te veel ontregelen.”

Schakelen

De reacties van de pleegkinderen op de ongewone situatie verschilden. „De ene groep voelde zich verdrietig over het wegvallen van het ouder-kindbezoek. Met name jonge kinderen vonden het moeilijk te begrijpen waarom ze niet meer naar papa en mama konden. Anderen deed de rust juist goed, omdat ze het schakelen tussen biologische ouders en de pleegouders lastig vinden.”

Luiten neemt haar petje af voor de extra inzet van de pleegouders de afgelopen maanden. „Hun pleegkind was nu altijd thuis. Het was voor een deel van hen een heel pittige periode. Pleegzorgbegeleiders belden hen vaker om te informeren hoe het ging, tips te geven en te vragen of er behoefte aan extra hulp bestond.”

Ook het sluiten van de scholen een grote impact op pleegkinderen. „Zeker voor degenen die op het speciaal onderwijs zitten, is structuur en routine belangrijk om de dag goed door te komen.”

Pleegkinderen die speciaal onderwijs volgen, kregen meer ondersteuning. „Er is opvang voor geregeld, zodat ze toch een aantal dagen per week naar school of naar de dagopvang konden.”

Normale leven

Extra aandacht was er ook voor de andere pleegkinderen. „Hun begeleiders gingen af en toe met hen wandelen of ze konden vaker naar hun logeeradres.”

Luiten is blij met de recente versoepeling van de maatregelen. „Pleegkinderen mogen weer naar school en kunnen hun eigen ouders ontmoeten. Ze zijn gelukkig op weg naar een normaler leven.”

„Coronacrisis raakt ook ons pleegkind”

Veel ouderen hebben moeilijke maanden achter de rug. Het gemis aan bezoek van familie en vrienden valt hun zwaar. „Ze zijn niet de enigen”, weet Marja Harthoorn uit Serooskerke. „Vanwege de crisis kon ons pleegkind Myrthe haar ouders niet ontmoeten en dat maakte haar verdrietig.”

Normaal gesproken ziet Myrthe (6) haar moeder maandelijks en haar vader tweewekelijks op het kantoor van Juvent, in het bijzijn van een pleegzorgspecialist van deze Zeeuwse jeugdzorgspecialist. De coronacrisis zette daar een streep door.

Harthoorn: „Myrthe belt nu wekelijks tien minuten met haar vader en maandelijks eenzelfde tijd met haar moeder. Een telefoongesprek op gang houden blijkt lastig voor haar. Ik probeer te helpen door haar bijvoorbeeld een tekening of nieuwe schoenen aan haar ouders te laten zien.”

Myrthe verblijft sinds oktober 2018 bij de familie Harthoorn. Harthoorn (48) en haar man Marcel (47) hebben zelf twee jongens en twee meiden in de leeftijd van 13 tot 22 jaar. Het gezin behoort tot de gereformeerde gemeente van Oostkapelle. Harthoorn runt een boomkwekerij, terwijl zijn vrouw vooral verantwoordelijk is voor minicamping De Boshoorn naast de boerderij.

Wat motiveert u om pleegzorg te bieden?

„Veertien jaar lang kwamen er in de vakantie kinderen uit Rusland bij ons over de vloer. Toen dat project was gestopt, volgden Marcel en ik een cursus pleegzorg. We geven niet alleen ons eigen kroost, maar ook kinderen met problemen graag onze liefde. Ik ben een zorgzaam type, geniet van kinderen en ben gezegend met veel energie. Het is waardevol dat ik ook de Bijbelse boodschap kan doorgeven.

Onze eigen kinderen staan achter de keus om als crisisopvang te fungeren. We overleggen eerst met hen over een verzoek van Juvent. Als één kind opvang niet ziet zitten, gaat het niet door.”

Waarom heeft Myrthe pleegzorg nodig?

„Ze heeft een zusje en drie halfzusjes. Geen van hen woont nog thuis, vanwege de instabiele situatie. Inmiddels zijn Myrthes ouders gescheiden. Myrthe doet voor de tweede keer groep 2 en heeft veel moeite met leren. Ze gaat niet graag naar school en is liever thuis, waar ze geniet van de gezelligheid, het trampolinespringen en het verzorgen van de dieren.”

Wat kenmerkt de zorg voor Myrthe?

„Ze verbleef al vaker in een pleeggezin en kampt met bindings- en verlatingsangst. In het eerste jaar dat ze bij ons woonde, begon ze al te huilen als ik naar de waslijn iets verderop liep. Inmiddels durft ze alleen op ons terrein te fietsen, een grote vooruitgang. Haar problemen uiten zich ook in agressiviteit, impulsiviteit en grof taalgebruik. Rust en regelmaat zijn voor haar het beste.

In feite moet ik haar continu in de gaten houden. Vanwege de machines op ons bedrijf en omdat ze de gevolgen van haar gedrag niet altijd overziet. Overdag online vergaderen lukte mij de afgelopen tijd dus niet.”

Hoe kijkt u terug op de voorbije maanden?

„Die periode kostte mij veel meer energie dan anders. Ik moest Myrthe lesgeven én ze was hele dagen thuis. Vanwege haar onvoorspelbare gedrag durf ik haar nooit bij iemand anders te brengen. Daarnaast vragen mijn eigen kinderen ook aandacht.

Normaal is Myrthe vier dagen per week naar school en heb ik tijd om boodschappen voor mijn moeder en een tante te halen. Nu deed ik ’s avonds de werkzaamheden waar ik overdag niet aan toekwam. Voor ontspanning kreeg ik nauwelijks gelegenheid. Gelukkig waren er bijna geen gasten op de camping, want de werkzaamheden bij een normale bezetting had ik er niet bij kunnen hebben.”

Hoe verging het Myrthe?

„Ze vond het heerlijk om thuis te zijn. Wel miste ze het contact met haar ouders. Na een ontmoeting met hen is ze altijd moe en prikkelbaar. Nu had ze dat na een telefoontje met haar ouders ook. Ze huilde soms en er hoefde maar iets te gebeuren of ze werd boos. Vaak vroeg ze wanneer ze haar ouders of zusjes mocht zien.

Gelukkig heeft Myrthe haar vader twee weken geleden voor het eerst sinds twee maanden weer ontmoet. Ze vond het leuk, maar was daarna een poos uit haar doen en luisterde slecht. Ik snap dat best. Myrthes wens is dat haar ouders weer met elkaar verdergaan en dat ze thuis kan wonen. De kans daarop is echter klein en dat is verdrietig voor haar.”

Myrthe heet in werkelijkheid anders.