Onze welvaart gaat niet zelden ten koste van anderen op de wereld, stelt Gerjan Agterhof, politiek adviseur bij Woord en Daad.

Volgens Agterhof is het rapport Monitor Brede Welvaart & Sustainable Development Goals, dat op Verantwoordingsdag verscheen, voor Woord en Daad belangrijk. „Het kijkt breed naar hoe het er met Nederland voor staat. Het gaat niet alleen om het hier en nu, maar ook om het elders en later. Alleen als die zaken in verhouding zijn, is sprake van een duurzame ontwikkeling. Vooral de invloed van onze welvaart op mensen in andere landen is voor ons interessant.”

De beleidsbeïnvloeder vindt het confronterend dat de Nederlandse welvaart in veel gevallen ten koste gaat van ‘elders’. „Nu kun je ons geluk niet één op één overbrengen op het gebrek aan geluk bij anderen. Want behalve materiele welvaart draagt bijvoorbeeld ook een sociaal netwerk bij aan geluk. Toch is het zo dat de kleding die je draagt, de producten die je in de supermarkt koopt en hoe je je verplaatst vaak een direct of indirect gevolg heeft op mensen in ontwikkelingslanden.”

De manier waarop wij leven vraagt veel van de aarde, ziet Agterhof. „De trend van de Nederlandse broeikasgasvoetafdruk is negatief, las ik in de monitor. Dat betekent in veel gevallen dat we juist in ontwikkelingslanden meer CO2 uitstoten om onze producten te maken.”

SDG’s

Behalve de monitor verscheen woensdag ook de Vierde Nationale SDG-rapportage, waaraan ook Woord en Daad een bijdrage leverde. Een van de belangrijkste conclusies is dat de bekendheid van de zogeheten Sustainable Development Goals (SDG’s) toeneemt. Aan de bekendheid van deze duurzaamheidsdoelen –de opvolgers van de millenniumdoelen– draagt de organisatie zelf bij. „Jarenlang lieten we Kamerleden een SDG adopteren om zo deze doelen meer onder de aandacht te brengen. Inmiddels focussen we als lobbyisten op drie thema’s die ook onder de paraplu van de SDG’s vallen: belastingontwijking, internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen en klimaat.”

Om de SDG’s in 2030 te halen moet er volgens Agterhof snelheid gemaakt worden. „Er is nog tien jaar te gaan en in het huidige tempo gaan we de doelen niet halen. Hoe dat komt? Wat meespeelt, is het ontbreken van een SDG-strategie bij onze overheid. Andere landen hebben dit wel. Zonder een duidelijke strategie blijft onduidelijk hoe Nederland de SDG’s precies wil bereiken. De doelen hebben binnen de hele overheid weinig prioriteit. Soms is zelfs sprake van beleid dat SDG’s ondermijnt. Zo gaat subsidieverstrekking aan de fossiele industrie in tegen doel 13, klimaatactie.”

Woord en Daad maakt zich met name zorgen om SDG 12, verantwoorde consumptie en productie. „Dat gaat bijvoorbeeld om oneerlijke lonen, slechte arbeidsomstandigheden en milieubelasting. Maar ook over klimaatverandering maken we ons druk. Van Ethiopische boeren horen we dat het weerbeeld verandert, waardoor oogsten meer en meer onder druk komen te staan.”

Corona

Zowel de monitor als de SDG-rapportage gingen over 2019. Daar zat de coronacrisis dus nog niet bij. Agterhof verwacht dat de duurzaamheidsdoelen door corona nog verder uit het zicht zullen raken. Met name voor doelen nummer 1 en 2 –armoede en honger– zal de huidige crisis een stap terug in de tijd betekenen. „Minister Kaag noemde corona een shock voor de SDG-doelen. Het zal een negatief effect hebben op veel targets. Toch biedt corona ook een kans. Als we de economie willen opbouwen, kunnen juist de SDG’s dienen als een goed kompas voor de richting van de wederopbouw.”

Nederlander in 2019 gelukkiger dan ooit

Ruim 87 procent van de Nederlanders gaf zijn leven in 2019 een rapportcijfer van een 7 of hoger, bleek woensdag uit de Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat is het hoogste percentage sinds de start van de metingen eind jaren negentig.

In de monitor wordt Nederland langs de welvaartsmeetlat gelegd. Daarbij trekt het CBS welvaart breder dan alleen economische groei. Het bureau kijkt bijvoorbeeld ook naar factoren als gezondheid, onderwijsniveau, de kwaliteit van de leefomgeving, natuur en milieu en dus de tevredenheid van de Nederlander.

In het rapport is verder aandacht voor hoe Nederland scoort bij de voortgang van de 17 zogeheten Sustainable Development Goals (SDG’s), de duurzaamheidsdoelen die in 2015 door de Verenigde Naties zijn geformuleerd. Richting 2030 hebben 193 landen aan de SDG’s een agenda voor duurzame ontwikkeling gekoppeld.

De trends van de indicatoren tussen 2012 en 2019 is overwegend positief, zegt het CBS. Op sommige punten scoort Nederland goed (geen honger, geen armoede), maar op hernieuwbare energie, klimaatactie en ‘leven op het land’ loopt ons land achter. Als het gaat om bescherming van natuur op het land laat de indicator van het stikstofoverschot dat bijvoorbeeld goed zien. In 2019 was dat overschot 162,9 kilogram stikstof per hectare cultuurgrond. Daarmee is Nederland hekkensluiter in Europa.