Hanteert GGD privacywet te strikt in berichtgeving corona?
Verstrekken GGD’s met een beroep op de privacywet te weinig informatie aan bestuurders? Die vraag rijst na de reactie van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) op een uitspraak die burgemeester Breunis van de Weerd zaterdag deed in het Reformatorisch Dagblad.
Van de Weerd, burgemeester van Nunspeet, werd geïnterviewd met zijn collega Eddy Bilder (gemeente Zwartewaterland). In het artikel beweert Van de Weerd dat „de doorgeslagen privacywet extra doden heeft gekost.” Hij geeft aan dat de GGD hem zei niet te gaan bellen als er mensen in Nunspeet waren besmet of overleden, omdat deze informatie herleidbaar was.
„Het heeft daardoor veel te lang geduurd voordat in zorginstellingen het besef doordrong dat er iets moest gebeuren”, verklaarde Van de Weerd maandagmorgen. Volgens hem heerst bij de GGD en bij de zorginstellingen „angst” om de privacywet te overtreden. In Nunspeet overleden tot nu toe rond de tachtig mensen aan corona, schat de burgemeester in. Ruim de helft was afkomstig uit een verpleeghuis.
Belemmering
Volgens de privacywaakhond, die sprak van een „betreurenswaardige situatie”, zijn er vanuit de privacywet AVG voor GGD’s geen belemmeringen om overledenen te melden. De reden: gegevens van overledenen gelden niet als persoonsgegevens.
Een woordvoerder van Actiz, brancheorganisatie van zorginstellingen, meldde maandag dat besmettings- en overlijdensgevallen in zorginstellingen altijd worden doorgegeven aan de GGD’s, die de coronatesten uitvoeren. De GGD’s zijn vervolgens verantwoordelijk voor de communicatie richting de burgemeester, aldus de Actiz-woordvoerder.
Volgens hem heeft Van de Weerd „een punt” als hij constateert dat in verpleeghuizen de situatie rond corona te weinig aandacht kreeg. Volgens hem werd er aan het begin van de coronacrisis niet genoeg getest in deze zorginstellingen.
De communicatie over besmettings- en sterfgevallen verloopt dus via de GGD’s. Beide burgemeesters hebben de communicatie met de GGD –IJsselland en Noord- en Oost-Gelderland– als „lastig” ervaren. Hun informatie moesten ze via „semilegale” en „eigen kanalen” vergaren, zo vertelden ze zaterdag in het artikel.
Kernen
Burgemeester Bilder reageerde zaterdagmiddag telefonisch op de nuancering van de AP. De GGD wilde volgens de burgemeester in eerste instantie niet dat er informatie werd gedeeld over de kernen waarin de mensen woonden die besmet waren. De GGD deed dat met een beroep op de privacywetgeving. Van dat advies week zowel hij als zijn collega Van de Weerd bewust af, omdat ze zich „genoodzaakt zagen de informatie te delen.” Rond de sterfgevallen was er volgens Bilder geen discussie meer over het al dan niet noemen van de plaatsen waar mensen overleden. Van de Weerd liet maandag weten dat de GGD „juist over het melden van overledenen” terughoudend was.
GGD Noord- en Oost-Gelderland stelde maandag te hebben gehandeld binnen wet- en regelgeving. Wat gedeeld kon en moest worden „is vanzelfsprekend gebeurd”, aldus de woordvoerder. Volgens de GGD met het doel om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.
Een woordvoerder van GGD IJsselland, waar Zwartewaterland onder valt, kon maandag ook alleen per mail reageren. De GGD stelt dat bij besmettingsgevallen de burgemeester steeds op de hoogte is gesteld. Daarbij deelde de instantie geen persoonsgegevens die herleidbaar zijn tot een persoon, tenzij die inwoner het op prijs stelde dat de burgemeester persoonlijk contact opnam. Ook bij sterfgevallen werd de burgemeester geïnformeerd, maar werden persoonsgegevens alleen gedeeld als de familie daar prijs op stelde. De woordvoerder bevestigt dat de GGD de burgemeester adviseerde alleen de woongemeente te communiceren en niet de woonkern.
Strikt
Na de reactie van de AP rijst de vraag of de GGD met dit beleid de privacywet niet te strikt hanteert. Behalve dat gegevens van overledenen niet onder de AVG vallen, moeten colleges van B&W volgens de AP kunnen beschikken over informatie die noodzakelijk is voor de uitvoering van hun wettelijke verantwoordelijkheid om infectieziekten te bestrijden. Daaruit kan worden opgemaakt dat burgemeesters hun informatie indien nodig voor de bestrijding van het virus mogen delen met inwoners.
Uit navraag bij de landelijke GGD blijkt dat elke GGD zijn eigen privacybeleid mag vaststellen. Vanuit de koepel wordt geen algemeen geldend beleid uitgeschreven.