De Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) heeft inmiddels besloten om snel, direct en hard op te treden tegen mensen die frauduleus handelen. Zij willen deze ”coronaparia’s” zo snel mogelijk stoppen. Het gaat om mensen die nepmedicijnen of onbruikbare mondkapjes aanbieden. En die zijn er. Niet alleen in China, maar ook in Nederland. Daarnaast zijn er mensen die misbruik maken van de financiële ondersteuning die de overheid biedt aan (kleine) ondernemers. Zo zijn de laatste weken tientallen slapende bv’s gerevitaliseerd, uitsluitend met het doel om een overheidssubsidie op te strijken.

In plaats van dat de recherche, zoals gebruikelijk, eerst grondig vooronderzoek doet en pas daarna de vermeende fraudeurs bezoekt, gaan opsporingsambtenaren nu direct af op mensen die van oplichting worden verdacht. De rechercheurs confronteren hen met de vermoedens. De boodschap is dan: we weten wie je bent en waarmee je bezig bent. Houd daarmee op!

Op zichzelf zijn er bedenkingen te uiten wanneer opsporingsambtenaren zonder een map vol concrete aanwijzingen bij burgers of bedrijven op de stoep staan. Westerse landen hebben terecht kritiek op een dergelijke aanpak wanneer daarvoor in politiestaten wordt gekozen. In die landen blijkt dan niet zelden dat de democratische rechtsregels met voeten worden getreden.

Het is te gemakkelijk om die lijn zonder meer door te trekken naar het optreden van de FIOD tegen corona-fraudeurs in ons land. In de eerste plaats zijn de rechtsregels en eventuele noodzakelijke afwijkingen daarvan nauwkeurig omschreven. De uitvoering van het justitieel beleid wordt uiteindelijk gecontroleerd door het parlement. En burgers die zich benadeeld voelen door justitie kunnen in beroep gaan bij de onafhankelijke rechtter.

In de tweede plaats heeft de FIOD vrijdag publiek gemaakt deze aanpak vanwege de bijzondere omstandigheden tijdelijk te kiezen. Die transparantie verschilt van het schimmige spel dat politiediensten spelen in de staten zonder democratische traditie.

Het harde optreden van de recherche is ook te verdedigen vanwege de bijzondere omstandigheden waarin we door de corona-uitbraak terecht zijn gekomen. Wie in zo’n situatie probeert vuil spel te spelen om er zelf beter van te worden, is inderdaad gewetenloos. Wie gaat bijvoorbeeld zover dat hij ondeugdelijke mondmaskers aanbiedt aan mensen die een verhoogd risico op besmetting hebben? Diegene moet zo snel mogelijk worden aangepakt. En hard ook.