Ook kan de regering op die manier de restricties versoepelen in gemeenschappen waar weinig risico op besmetting bestaat. De Shin Bet heeft jarenlange ervaring met het verzamelen van gegevens. De geavanceerde spionagetechnieken van de dienst zijn ontworpen om data over Palestijnen te verzamelen.

Het zou erom gaan, erop toe te zien, dat wie in quarantaine moet, ook écht thuis blijft zitten. En om burgers te vertellen dat ze in quarantaine moeten als ze met een Covid-19-patiënt in aanraking zijn geweest.

Er zitten twee kanten aan surveillance. De ene kant is de bestrijding van een kwaad, de andere is het recht op privacy. Het coronavirus vormt een gevaar voor de gezondheid en het leven. Een regering heeft de taak deze zo goed mogelijk te beschermen. Maar burgers hebben ook recht op bescherming van het privéleven. Een overheid dient daarom de bescherming tegen ziektes op transparante wijze uit te voeren. Een veiligheidsdienst streeft er echter per definitie naar haar methoden geheim te houden.

Het ministerie van Gezondheid wil de bevoegdheden van Shin Bet zelfs uitbreiden. De krant Ha’aretz schreef vrijdag dat Israëliërs dat kunnen verwachten. Het pad is bekend en gevaarlijk. Het begint met ogenschijnlijk minimale methoden voor een beperkte tijd. Vervolgens worden de middelen en de duur uitgebreid. Tenslotte zijn ze permanent.

„Nu gaat het om de strijd tegen het coronavirus, morgen om de strijd tegen criminaliteit – en tenslotte om de strijd tegen de opponenten van de regering”, aldus Ha’aretz.

De krant wijst er ook op dat de staat de methoden die de Shin Bet in de Palestijnse gebieden gebruikte, nu in Israël zelf wil toepassen. Daar heeft de Shin bijna onbegrensde macht, zonder echt juridisch of publiek toezicht. „Hoe ontstellend ook, dit was ook te verwachten.”

Ook rechtsgeleerde dr. Tehilla Shwartz Altshuler van het Israëlische Instituut voor Democratie heeft bedenkingen. Surveillance is slecht als de geheime dienst die uitvoert. „We willen zeker weten dat alleen noodzakelijke data worden verzameld, dat de dienst geen onbevoegde toegang tot de data heeft én dat de gegevens worden gewist als het coronavirus is verdwenen. Als mijn partner de geheime dienst is, dan heb ik geen garantie dat dat gebeurt. Zelfs als de dienst zegt zich aan de voorwaarden te houden, dan is er nog geen manier om zeker te weten dat ze zich eraan houdt. Dat is heel verontrustend”, aldus de juriste.

Het systeem is bovendien niet onfeilbaar. Burgers krijgen soms ten onrechte de opdracht in quarantaine te gaan. Een besmet persoon kan zich in de buurt hebben bevonden – maar op veilige afstand. Ze kunnen nergens opheldering vragen of protest aantekenen.

Dr. Shwartz gelooft dat er twee redenen zijn waarom weinig Israëliërs protest aantekenen tegen de privacyschending. „Ze zijn zich niet zo goed bewust van het recht op privacy als Europeanen of Amerikanen. Ze denken dat ze niets te verbergen hebben. En ze hebben een zeer groot vertrouwen in de nationale veiligheidsorganisaties. Daar zit veel belastinggeld in. Ze zeggen: Waarom zouden we die niet gebruiken?”