Schoten doorbreken de stilte van de avond van 13 april 1945. Op het spoor ligt korporaal Welly Arsenault, 25 jaar oud uit het Canadese Regiment de la Chaudière, die op een verkenningsmissie net buiten Zwolle zijn laatste adem uitblaast. Aan de oostzijde van deze spoordijk aan de Heinoseweg ligt zijn 24-jarige landgenoot Léo Major.

Het regiment is eerder die dag opgerukt vanuit het oosten van Overijssel. Zwolle moet op 14 april ten prooi vallen aan de oprukkende legers, maar het is aan Arsenault en Major om te verkennen hoeveel Duitsers zich nog in de Hanzestad verschanst hebben.

Het is tegen 23 uur in de avond, de missie is pas een paar uur oud, en Major staat er al alleen voor. De binnenstad van Zwolle ligt op hemelsbreed zo’n 2,5 kilometer en hij is na de dood van zijn maatje vastbesloten de verkenningsmissie af te maken. Sterker nog: hij wil de stad bevrijden, desnoods in zijn eentje. Na het uitschakelen van de Duitse post bij het spoor loopt hij de duisternis in richting de stad, met in zijn borstzak een grote plattegrond.

Zwolle ligt op een kruispunt van spoor- en waterwegen en is dus strategisch belangrijk om in te nemen. Vanaf daar moet het mogelijk zijn verder richting het noorden op te rukken, via Genemuiden en Hasselt richting Meppel.

Die avond vuren de Duitsers projectielen af op de geallieerden die vanuit drie richtingen oprukken. Major is een van vele Duizenden Canadezen die tijdens D-Day landen op het Europese vasteland. Door een fosforgranaat verliest hij tijdens de invasie zijn linkeroog.

Na de dood van zijn maat Arsenault sluipt Major met twee stenguns en een zak vol granaten na middernacht Zwolle in. De straten zijn uitgestorven door de avondklok die door de bezetter is ingesteld. Zijn divisie moet tegen die tijd al zijn opgerukt naar de boerderijen rondom de stad. Major wil de Duitse verdedigingsposten rondom de stad doen geloven dat ze vanuit het centrum worden aangevallen, alsof de Canadezen al in het centrum aanwezig zijn. De kerktoren is in de donkerte zijn baken om zich een weg door de voor hem onbekende stad te vinden. Hij komt vooral dronken Duitse soldaten tegen die hij makkelijk kan inrekenen. Hij verovert een Duitse legerwagen en dwingt de chauffeur om door te straten te rijden terwijl Major met zijn machinegeweer schiet op alles wat beweegt. Duitsers rennen in paniek weg. De bezetters vrezen een nachtelijke aanval op de stad. Als het verzet de eerste ochtenduren contact krijgt met de Canadees, zijn de Duitsers vertrokken.

Dit heldhaftige verhaal staat beschreven in het ”war diary” van het Regiment de la Chaudière op zaterdag 14 april 1945.

De pantservoertuigen rollen via de Wipstrikkerallee een jubelende stad binnen. De soldaten vieren niet lang feest met de Zwollenaren: er is geen tijd te verliezen.

Genemuiden

De bezetters maken zich in de naastgelegen steden Hasselt en Genemuiden op om richting Kampen te vluchten en daar te hergroeperen. In Genemuiden worden paarden, wagens en fietsen geconfisqueerd om alles naar de Hanzestad getransporteerd te krijgen. ’s Middags al krijgen ze met de geallieerden van doen.

Na een kort gevecht op de Hasselterdijk rijden de Canadezen een opgetogen Genemuiden binnen. Uit volle borst zingen inwoners het Wilhelmus en trekken ze bevrijders van hun pantserwagens om ze te omhelzen.

Waar in Zwolle bevrijder Leo Major een straat naar zich vernoemd krijgt, besluit Genemuiden de leider van het Canadese tweede legerkorps te eren. In het centrum ligt nog altijd de Majoor Generaal Simondsstraat.

serie

In het spoor van de bevrijders

Geallieerde troepen maakten 75 jaar geleden een eind aan de bezetting van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze serie volgt het spoor van de bevrijders. Deel 4: Genemuiden en Zwolle.