Miljoenennota zes dagen voor prinsjesdag op straat
De miljoenennota ligt zes dagen voor officiële publicatie op straat. Beter gezegd: op de website van RTL Nieuws, dat de complete rijksbegroting woensdag onthulde. Daarmee is het feestje van minister Zalm danig verstierd. Het is komende dinsdag de tiende keer dat Zalm als minister van Financiën de begroting uit het beroemde ’Derde dinsdag van september’–koffertje tovert en overhandigt aan de voorzitter van Tweede Kamer.
Tweede–Kamervoorzitter Weisglas vindt het „schandelijk" dat de vertrouwelijke informatie van de miljoenennota woensdag gelekt is naar de redactie van RTL Nieuws. „Het holt de grondwettelijke plaats uit die prinsjesdag in ons staatsbestel inneemt", aldus de Kamervoorzitter.
Het is een unicum dat journalisten zes dagen voor prinsjesdag al over de gehele rijksbegroting beschikken. Elk jaar lekken wel een groot aantal voornemens van het kabinet uit, maar nooit de gehele begroting. Soms laten ministers plannen bewust lekken naar de pers, soms is het goed speurwerk van journalisten.
Media krijgen altijd de vrijdag voorafgaand aan prinsjesdag onder strikt embargo de beschikking over de miljoenennota en de begrotingen van de diverse ministeries. In het weekeinde bereiden kranten hun bijlages voor de derde dinsdag van september voor. De laatste jaren is er een nieuw debat ontstaan over die afspraken tussen hoofdredacteuren en de Rijksvoorlichtingsdienst.
Het stuk dat RTL Nieuws woensdag presenteerde is volgens een woordvoerder van Financiën „een oer–, oer– oerversie". „Het is nog niet eens het stuk dat voor advies naar de Raad van State is gegaan", aldus Financiën. RTL is ervan overtuigd een recente versie van de miljoenennota in handen te hebben.
Met de onthulling door RTL laait het debat over de embargoregeling weer op. NRC Handelsblad besloot onlangs al niet meer mee te doen met de regeling.
Voor hoofdredacteur P. Broertjes van de Volkskrant, tevens voorzitter van het Genootschap van Hoofdredacteuren is er nu een einde gekomen aan de regeling. „Dit betekent dat volgend jaar de Rijksvoorlichtingsdienst de informatie niet meer voortijdig beschikbaar stelt, maar op prinsjesdag om 15.15 uur. Dat betekent wie het snelst tikt, het meeste voordeel heeft."
Volgens adjunct–hoofdredacteur K. Lunshof van De Telegraaf vertolkt Broertjes niet de mening van het Genootschap van Hoofdredacteuren. „Dit is gewone nieuwsgaring en heeft niets te maken met de embargoregeling. Daar houden wij voor volgend jaar gewoon aan vast want het is het beste voor lezer, luisteraar en kijker. En daar doen we het allemaal voor", aldus Lunshof.
Volgens hem is de onthulling van RTL „alle heisa niet waard". Lunshof: „Frits Wester van RTL weet het goed te verkopen, maar hier is helemaal niets nieuws onder de zon. Vorig jaar hadden wij op de vrijdag voor prinsjesdag ook alle hoofdlijnen in de krant. Dertig jaar geleden had de Volkskrant al eens de hele begroting, net als Elsevier 25 jaar geleden."
Adjunct–hoofdredacteur A. de Lange van Het Parool maakt zich ook niet zo druk en kan wel lachen om het ’breaking news’ van het RTL–nieuws. „Ik vind het eigenlijk wel een leuke en charmante grap en kan er wel van genieten dat die belachelijke embargoregelingen omzeild zijn." Volgens De Lange is het embargo er om te zorgen dat iedereen het nieuws gelijk heeft en dat dit nu niet zo is, noemt hij „niet zo’n ramp".
Rond prinsjesdag 2002 ontstond ook al een fikse discussie over de embargoregeling. Een onbekende internetgebruiker plaatste de journalistieke bewerking van de nota, die het Algemeen Nederlands Persbureau ANP een paar dagen voor publicatie onder embargo aan de afnemers had verstrekt, vrij toegankelijk op internet. Deze persoon is nooit opgespoord. Broertjes riep toen overigens al zijn collega’s op het embargo te respecteren.