De bevolking stroomt op deze donderdag –zondag was dat 75 jaar geleden– naar Het Midden van Vriezenveen om de Canadese militairen te verwelkomen. Georg Hall en Fred Pope zitten op de voorste pantserwagen. „Overal ontmoeten we enthousiaste mensen”, aldus Hall vanuit het geopende luik van zijn voertuig. De mannen dragen zwarte baretten en delen sigaretten en snoep uit aan de bevolking. Er komt champagne tevoorschijn, speciaal voor deze dag.

De bevrijders rukken op vanuit het zuiden van Twente over de oostelijke flank naar het noorden. Op de eerste dag van deze maand –eerste paasdag– is Enschede bevrijd. In de dagen daarna volgen Oldenzaal, Hengelo, Almelo en Vriezenveen.

In het westen van Twente vormen de kanalen barrières, waarachter de Duitsers zich hergroeperen en tegenstand bieden. In en om Wierden houden de Duitse troepen verbeten stand. Om de Wierdense brug in het Twentekanaal ten westen van Almelo en de brug bij Aadorp is stevig gevochten. Ongeveer 1200 Duitse militairen van de Herman Goering Divisie maken ten westen van de kanalen de boel nog onveilig.

Bij Aadorp wordt nog langer gevochten door het 1ste Bataljon van het Canadese Algonquin Regiment, dat later ook Wierden bevrijdt. Vier boerderijen en een woning gaan in vlammen op. Verschillende Canadese militairen komen om het leven.

Ontroering

Dorpshistoricus Herman Jansen, die aan de Almeloseweg in Vriezenveen woont, ziet de bevrijders voorbij komen en schrijft diezelfde avond in zijn dagboek: „Bevrijd! Vanmorgen precies 11 uur rolden de eerste geallieerde tanks voorbij. Een ontroerend ogenblik. Vijf jaar lang hebben wij het juk gedragen. ’t Is niet te beschrijven: De ontroering van dit historische oogenblik voor Vriezenveen. Vijf jaar lang in hoop en vreezen hebben we naar dit oogenblik uitgezien, te beschrijven is dit moment niet, doch het nu levend geslacht weet wat dit oogenblik betekent. Mochten latere geslachten dit nog eens lezen en de vrijheid van ons Holland bezitten, laten ze deze dan waarderen en er voor vechten. Wij, die thans leven, weten wat de onafhankelijkheid en de vrijheid waard is.”

Historicus Jansen spreekt de wens uit dat er later een straat of plein in Vriezenveen naar de Manitoba Dragoons zal worden vernoemd. „Deze mannen, deze helden verdienen het. Deze Canadezen zijn de fiere bevrijders van Vriezenveen.”

Toeschouwers

Overigens trekken sinds vanmorgen hele kolonnes Canadezen door Vriezenveen in noordoostelijke richting. Toeschouwers langs de kant van de weg zeggen dat ze ook Poolse soldaten zien. De militairen stoppen niet om feest te vieren met de lokale bevolking; ze moeten door om ook de rest van de provincie Overijssel en noordelijker gelegen provincies te bevrijden.

Vroomshoop beleeft een dramatische dag. De Duitsers blazen de Tonnendijkbrug op om de geallieerde opmars te stoppen. Geen ruit van de gereformeerde kerk blijft heel. Bij vuurgevechten komen enkele dorpsbewoners en vijf jonge Duitse soldaten om het leven. Dat laatste is aanleiding voor de bezetter om 25 mannen uit Vroomshoop te gijzelen. De bedoeling is om hen te fusilleren langs het Zwolse kanaal. Juist op dat moment naderen de Manitoba Dragoons vanuit Westerhaar. De gijzelaars worden alsnog vrijgelaten.

Zoon

Majoor Norman Keith is met zijn technische eenheid van de Manitoba Dragoons neergestreken bij de brug aan het kanaal in Westerhaar-Vriezenveensewijk. Zijn soldaten sleutelen aan legervoertuigen en brengen reserve-onderdelen naar het front verderop.

Op uitnodiging van de familie Klinkhamer slaapt majoor Keith in een kamer boven hun winkel. Komende zondag wordt Klinkhamers zoon Johannes gedoopt. Een Canadese soldaat suggereert dat het jongetje de roepnaam Johnny moet krijgen. De familie Klinkhamer weet nog niet of ze dit doet. „Zijn doopnaam blijft in ieder geval Johannes.”

Serie: het spoor van de bevrijders

Precies 75 jaar geleden maakten geallieerde troepen een einde aan de bezetting van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze serie volgt het spoor van de bevrijders. Deel 1: Vriezenveen.