Toen ik ruim twintig jaar geleden de IT-sector verruilde voor het onderwijs, kwam ik tot mijn verbazing terug in een fysiek vergadercircuit. In de internationale IT-omgeving waar ik werkte, werd zeer veel telefonisch vergaderd. En vanaf begin 2000 deden we dat ook via videobellen.

Het is echter nog niet zo heel lang dat we massaal kunnen videobellen en webinars uitvoeren. Ik tel op mijn laptop en iPhone al zes mogelijkheden via Apple Facetime, ZOOM, Messenger en WhatsApp (Facebook), Skype for Business en Teams (Microsoft). Een functie videobellen is tegenwoordig standaard onderdeel van de huis-tuin-en-keukensoftware. Wel loopt nu al dit digitale communicatieverkeer via een paar internationale IT-reuzen, die daarmee alle touwtjes in handen hebben. Vele digitale bijeenkomsten zijn afgelopen week overigens al gestruikeld, de infrastructuur blijkt er nog niet op berekend. Daar is dus extra investering in nodig.

Nu zijn alle bijeenkomsten van boven de honderd mensen dringend ontraden. Inmiddels hebben we ook afgelopen zondag digitaal gekerkt. Allerlei organisaties hebben hun bijeenkomsten moeten schrappen, maar de prediking mocht ondanks alles ruimhartig doorgaan. Zeker iets om nadrukkelijk even bij stil te staan.

In diverse organisaties zijn zelfs de vergaderingen van meer dan tien mensen opgeschort. Dat versnelt de overgang naar digitaal communiceren. Hoe vaak ik ook de afgelopen tijd collega’s vroeg om niet fysiek vergaderingen bij te wonen en zo filedruk te verminderen en het milieu te sparen, zij bleven hardnekkig komen. Wij mensen willen elkaar graag fysiek zien en bij wijze van spreken kunnen aanraken.

Waarom gebruiken organisaties dan nog weinig video-vergadermogelijkheden? Daarvoor zijn argumenten genoeg: Men moest nog inventariseren wat de behoefte en functionaliteit was. De benodigde hardware en digitale infrastructuur moesten nog worden aangeschaft. Het bestaande netwerk dreigde overbelast te raken. Het blijkt in de praktijk ook dat werknemers graag bij de ”oude manieren” om te vergaderen blijven. Tevens is er nog gebrek aan kennis om nieuwe technologie te accepteren en mensen ermee vertrouwd te maken.

Dit alles vraagt om een verandering in het gedrag en de cultuur van een organisatie. Bij een verandering gaat een individu of groep iets anders doen of iets op een andere manier doen. Indien het een verandering betreft die, hoe klein dan ook, leidt tot een duurzamere samenleving, spreken we van het optreden van duurzaam gedrag. Met dit gedrag kunnen we voorzien in de behoeften van het heden zonder daarmee het vermogen van toekomstige generaties, hier en elders op de wereld, aan te tasten om in hun behoeften te voorzien.

Hoe kijken we tegen deze crisis aan? In een blog stelt Henk Stoorvogel, pastor van de Vrije Evangelisatie Zwolle, dat deze ontwikkelingen een ”reset” kunnen opleveren in de huidige westerse economie. Hoeveel pogingen er voor duurzaamheid ook werden ondernomen, we bleven vliegen – ondanks de vliegschaamte. We blijven doorgaan met het verbruiken van niet te reproduceren wereldbronnen, ondanks alle wereldconferenties en politieke maatregelen. De uitbraak van het coronavirus dwingt ons ineens om te gaan leven op een wijze die onze aarde duidelijk meer langetermijnperspectief geeft. In de Chinese provincie Wuhan verdween bijvoorbeeld de luchtvervuiling, doordat de productie stilviel. Mensen raken weer verbroederd door massaal samen te gaan zingen in Italië.

Wie direct met de coronaziekte te maken heeft, wens ik veel sterkte en beterschap. Het is vreselijk ziek te zijn en moeilijk te kunnen ademen, laat staan dat we familieleden en vrienden verliezen. Echter, de afgedwongen ”sociale onthouding” kan naast heilzame geestelijke bezinning ook aanzetten tot het nadenken over werkwijzen en andere manieren van leven die de duurzaamheid bevorderen en vriendelijker zijn voor de planeet die aarde heet.

De auteur werkt bij de CHE en Nyenrode Business Universiteit.