Volgens de Nederlandse NAVO-topman loopt de samenwerking tussen het bondgenootschap en Zweden buitengewoon gesmeerd. Impliciet kon worden opgemaakt dat Zweden zo prima meedraait, dat er sprake is van een de-factolidmaatschap, maar dat kon de CDA’er en ex-minister van Buitenlandse Zaken natuurlijk niet hardop zeggen. „Aansluiting bij de NAVO is en blijft een zaak die alleen en uitsluitend door de Zweedse regering en de Zweedse bevolking wordt uitgemaakt”, haastte hij zich te onderstrepen op een persconferentie in het regeringscentrum van de Zweedse hoofdstad.

Hier versprak de secretaris-generaal zich door in zijn inleidende woord Zweden te verwisselen met Noorwegen, het buurland dat vanaf het begin lid is van de NAVO. Minister van Defensie Leni Björklund kon de humor er wel van inzien en keek gniffelend om zich heen. Jaap de Hoop Scheffer bleek duidelijk voor hetere vuren te hebben gestaan en herstelde zich zonder onderbreking en zonder een spier te vertrekken.

Björklund onderstreepte vervolgens al even ernstig het belang van de NAVO voor Zweden, maar evenzeer de historisch bepaalde alliantievrijheid. Vroeger sprak men in Zweden over neutraliteit, maar sinds 1994 respectievelijk 1997 is het land lid van het Partnerschap voor Vrede en het Euro-Atlantisch Partnerschap, twee organen via welke de NAVO samenwerkt met onafhankelijke bondgenoten. Op basis daarvan draagt Zweden militair bij aan de internationale vredesoperaties in Afghanistan, Kosovo en Bosnië-Herzegovina.

In Kosovo zal Zweden het aantal manschappen reduceren, maar dat was volgens De Hoop Scheffer niets om dramatisch over te doen. „Ik kan er natuurlijk niet over juichen, maar het is begrijpelijk.”

De huidige Zweedse regering legde dit voorjaar haar militaire alliantievrije koers nogmaals duidelijk vast. Behoudens een politieke aardverschuiving bij de volgende verkiezingen blijft die koers onaangetast, hoewel er binnen de oppositie wel degelijk stemmen opgaan die menen dat Zweden consequent dient te zijn en ook formeel aansluiting moet zien te krijgen bij de NAVO. In Finland doet zich een soortgelijke situatie voor. Mocht zich daar het standpunt wijzigen, dan zal waarschijnlijk ook Zweden volgen. Omgekeerd is minder waarschijnlijk, want Zweden werd na de Tweede Wereldoorlog bewust mede geen lid van de NAVO om de Sovjet-Unie geen reden te geven de greep op Finland verder te versterken.