Aanleiding voor die verwachting is de plotselinge stijging van de rentes op de kapitaalmarkt, wat gezien wordt als een indicator voor de ontwikkeling van de hypotheekrentes. Sinds het coronavirus om zich heen begon te grijpen in Azië, zijn de rentes op de kapitaalmarkt voortdurend gedaald. In onzekere tijden laten beleggers de aandelenbeurs links liggen en nemen ze hun toevlucht tot goud en staatsobligaties van ‘veilige’ landen als Nederland en Duitsland. Als de vraag toeneemt, daalt de rente die op deze obligaties wordt uitbetaald. Maar sinds enkele dagen is de trend radicaal omgeslagen.

Een indicator is de rente voor Nederlandse staatsobligaties met een looptijd van tien jaar (zie grafiek). Die is al sinds vorige zomer negatief, wat betekent dat beleggers toebetalen om hun geld erin onder te brengen. Maandag 9 maart bereikte de tienjaarsrente een dieptepunt van -0,67 procent. Afgelopen dinsdag steeg hij naar -0,14 procent en woensdag werd hij positief: 0,06 procent.

„Voor zo’n forse stijging moeten we terug naar het uitbreken van de Golfoorlog of naar 2010”, zegt financieel adviseur André van Luijk uit Rotterdam. „Kennelijk zijn beleggers hun obligaties aan het dumpen. Het vertrouwen is helemaal weg. Dit gaat onvermijdelijk doorwerken in de hypotheekrentes. Als de rente op de kapitaalmarkt stijgt, volgen banken normaliter binnen één tot twee weken.”

De eerste prijsvechters hebben aan bemiddelaars al verhogingen doorgevoerd of aangekondigd. „Bij Hypotrust en HollandWoont is de rente donderdag omhoog gegaan, Tulp en Venn volgen vrijdag. Maar ik moet aanvragen een dag eerder al aanleveren”, zegt Van Luijk, die daarom woensdagavond heeft doorgewerkt.

Risico’s

Ook directeur Michiel Meijer van Van Bruggen Adviesgroep in Apeldoorn denkt dat de hypotheekrente zal stijgen door de impact van de coronacrisis op de economie. „Beleggers die geld willen lenen aan bedrijven die in zwaar weer raken, zien grotere risico’s en vragen daarom een hogere rente. De grotere risico’s gelden inmiddels ook voor banken. Ook zij moeten een hogere rente betalen als ze geld willen lenen”, zegt hij op de website van vakblad InFinance.

Wat een algehele stijging van de hypotheekrente nog tegenhoudt is de concurrentie tussen de geldverstrekkers, denkt Meijer. „Ze zijn huiverig om de eerste te zijn. En sommigen hebben nog geld op de plank liggen dat ze zelf tegen lage rente hebben verkregen.”

Philip Bokeloh, econoom bij ABN AMRO, schreef woensdag op de website van dochteronderneming Florius Hypotheken dat hij zowel voor hypotheken met een korte als met een lange rentevastlooptijd een lichte stijging van de rente verwacht. Eerder verwachtte hij nog een daling. „Het openbare leven ligt plat en dat heeft ingrijpende gevolgen voor de economie”, stelt Bokeloh. Beleggers doen op grote schaal aandelen en obligaties van de hand. Ook voor banken is het lastiger geworden om geld aan te trekken. Volgens Bokeloh is het belangrijk dat de kredietverlening doorgaat. „Dan kan de economie op adem komen.” Hij wijst erop dat centrale banken wereldwijd hun rentetarieven hebben verlaagd en geld beschikbaar stellen aan banken. Dat moet ervoor zorgen dat bedrijven en gezinnen toegang blijven houden tot krediet en voorkomen dat de rente op hypotheken sterk oploopt.

Aflossing uitstellen

Donderdag meldde het Financieele Dagblad dat ANB AMRO en de Rabobank bedrijven en particulieren de mogelijkheid willen geven om tijdelijk hun hypotheek of krediet niet af te lossen. Volgens de krant is dit een ongekende ingreep. Tijdens de crisis van ruim tien jaar geleden kregen banken veel kritiek op de manier waarop ze met klanten omgingen die het moeilijk hadden. Deze keer staan de banken er goed voor en hebben ze voldoende buffers om hun klanten tegemoet te komen. „We moeten niet gaan zitten mieren op de laatste millimeter dat we elke cent die we nu uitlenen voor 100 procent terugkrijgen”, zegt ABN AMRO-topman Kees Van Dijkhuizen.