De afgelopen dagen kreeg ze veel verontruste berichten en telefoontjes van vrijwilligers binnen. „Ik heb speciaal mijn schort aangedaan, zodat de telefoon in de schortzak kon. Lekker dicht bij de hand.” Annet van Stee is coördinator van de Zeeuwse NPV-afdeling Reimerswaal, een club met zo’n zeventig vrijwilligers. Die zitten op dit moment met veel vragen: kunnen ze nog op bezoek bij mensen? En hoe zit het met de andere klussen die ze doen? Van Stee, zelf ook vrijwilliger: „Ik heb net gebeld met de zorgboerderij hier in de omgeving. Die gaat op slot, dus de chauffeurs die mensen daarnaartoe brengen, moesten snel geappt worden.”

De Zeeuwse afdeling loopt goed; er is een netwerk aan vrijwilligers die kwetsbare mensen, hulpbehoevende gezinnen en ouderen helpen bij allerlei zaken, van klussen in huis en vervoer naar het ziekenhuis tot boodschappen doen. Een groot deel van deze activiteiten wordt tijdelijk stopgezet, zegt Van Stee. „Bezoekjes kunnen niet doorgaan, zeker niet als het om oudere mensen gaat.” Boodschappen doen is nog wel een optie. „Via de telefoon kan het lijstje worden doorgegeven en dan is het een kwestie van tassen voor de deur zetten.”

Ook Janny Anker, van de vrijwilligersgroep van de gereformeerde gemeente in Nederland Gouda Stationsplein, kreeg vragen binnen. De groep organiseert mantelzorg en vrijwilligerswerk voor de leden van de gemeente. „Langzaam zijn we bezoekjes aan het afzeggen: 70-plussers krijgen bij ons altijd verjaardagsbezoek, dat kan niet doorgaan.” In plaats daarvan raadt ze aan een kaartje te sturen. „Lang zo leuk niet als een bezoekje. Maar je moet wat.”

Thuiszorg

De NPV adviseert iedereen om alle fysieke contacten met ouderen en kwetsbare personen te voorkomen. „Tenzij het een noodsituatie is”, zegt Freek van Holten, manager van NPV Dichtbij. „Bijvoorbeeld als een vrijwilliger helpt in een gezin waarvan de moeder haar been heeft gebroken.” Concreet betekent de maatregel volgens hem dat een groot deel van het reguliere bezoekwerk tijdelijk wordt stilgelegd. „Moeilijk, maar belangrijk ter bescherming.” Hij adviseert om te kijken naar alternatieven. „Doe in plaats van één bezoek in de week drie keer een belletje.”

Voor mantelzorgers is de situatie anders. Zeker nu veel dagbestedingscentra stoppen, zitten dementerende en gehandicapte mensen meer thuis. Ze zijn vaker afhankelijk van mantelzorgers. „De thuiszorg gaat ook een beroep op hen doen, zeker als er bezettingsproblemen zijn”, zegt Fleur Kusters, woordvoerder van belangenvereniging MantelzorgNL. Ze adviseert mantelzorgers om nauw contact met de thuiszorg te houden. „Taken op elkaar afschuiven heeft geen zin. Probeer in overleg te kijken wat er mogelijk is. De uitzonderlijke situatie vraagt erom dat we elkaar zo veel mogelijk helpen.”

Wat als mantelzorgers zelf ziek worden? „Vraag hulp in je netwerk. Mocht dat lastig zijn, bel voor zaken zoals schoonmaken, boodschappen doen, de was of hulp bij maaltijden het WMO-loket of het sociale wijkteam van de gemeente.”

Er zal de komende tijd veel gebruik worden gemaakt van de telefoon, zegt NPV-coördinator Annet van Stee. „Oudere mensen appen vaak niet, maar een belletje kan altijd. Ik vind het een intriest idee, want ik weet dat ze vaak op een bezoekje zitten te wachten. Maar het is beter dan niets.”

Tips voor vrijwilligers

• Zoek naar alternatieven voor fysieke bezoekjes. Bel een paar keer per week of stuur een kaartje.

• Doe boodschappen voor iemand die niet naar buiten durft. Zet de producten voor de deur neer.

• Beperk je sociale contacten (volgens de richtlijnen van het RIVM).

• Vraag of familie taken kan overnemen.

• Voor mantelzorgers: overleg met de thuiszorgmedewerkers en vraag hun om hulp als je ziek wordt en het echt niet meer gaat.