Franse linkse politici, journalisten en kunstenaars bestookten jarenlang burgemeesters die lid zijn van het uiterst rechtse Rassemblement National van Marine Le Pen. Ze zouden van ‘hun’ tiental stadjes en steden antidemocratische broeinesten maken, waar extremisten vrij spel hebben tegen migranten. Verrassend genoeg voorspellen peilingen uitgerekend daar zeges voor extreemrechts bij de gemeenteraadsverkiezingen van zondag.

De belangrijkste koppen van Jut zijn Robert Ménard in de zuidelijke stad Béziers en Steeve Briois in Hénin-Beaumont bij Lille. Daar en elders winnen deze zeer rechtse politici mogelijk al in de eerste ronde met maar liefst 60 procent van de stemmen. In het Franse stelsel wint de kandidaat die in de eerste ronde minstens 50 procent haalt. In veruit de meeste gevallen is echter een tweede ronde nodig, ditmaal op 22 maart.

Komt een politiek-journalistieke hetze dus het doelwit ten goede? In Groot-Brittannië werd de BBC beticht van eenzijdigheid bij de parlementsverkiezingen in december vorig jaar. Vooral sterverslaggeefster Laura Kuenssberg wekte de indruk dat ze voorstanders van de brexit en hun aanvoerder, premier Boris Johnson, beschouwde als rechtse fanatici of simpele zielen. Op de verkiezingsavond volgde haar pijnlijke demasqué: Johnsons Conservatieven verpletterden Labour, zelfs in ‘rode’ bolwerken die onaantastbaar leken. Een BBC-collega vroeg Kuenssberg „wat er door haar heen ging” toen de eerste uitslagen binnendruppelden, een vraag die hij bij een onpartijdige journalist zou hebben vermeden. Ze gaf geen antwoord.

Nare campagne

In Nederland is Thierry Baudet voorwerp van een nare campagne die sinds de dagen van Fortuyn haar weerga niet kent. Kranten grossieren in quasi-lollige stukjes waarin columnisten en anderen hun haat trachten te camoufleren of eerlijk schrijven dat deze „fascist” moet worden gestopt. Schrijver Herman Koch wenste hem een auto-ongeluk toe, een GroenLinkse politicus in Kampen besmetting met het coronavirus.

Toch profiteert ook Baudet van wat soms lijkt op een haatcampagne, die immers niet kon voorkomen dat zijn jonge partij vorig jaar de grootste werd bij de provinciale verkiezingen en al meer leden heeft dan welke gevestigde partij ook. De hetze werkte dus in zekere zin averechts.

In Frankrijk zien we iets soortgelijks met het voorspelde verkiezingssucces van de partij van Marine Le Pen. En het moet gezegd, de zeer rechtse burgemeesters die zondag misschien ruim worden herkozen, hebben hun tegenstanders ruimschoots en enthousiast munitie verschaft.

Strapatsen

Na zijn verkiezing in Béziers, zes jaar geleden, grossierde burgemeester Robert Ménard in strapatsen (rare streken) die landelijk de aandacht trokken. Zo beet hij, met de blauw-wit-rode burgemeesterssjerp om zijn middel, Syrische vluchtelingen toe dat ze zijn stad onverwijld moesten verlaten. Collega-burgemeesters in ultrarechtse bolwerken hielden feesten ter ere van het varken om mosliminwoners te sarren, weigerden deel te nemen aan plechtigheden ter herdenking van de afschaffing van de slavernij, stopten subsidies aan te links geachte organisaties, weigerden vergunningen voor Arabische of Turkse eethuisjes, gaven premies aan ouders van ”puur blanke baby’s”, veranderden straatnamen die eer zouden betonen aan de onafhankelijkheid van de Franse oud-kolonie Algerije.

Béziers, met zo’n 75.000 inwoners, trok de meeste aandacht als ‘laboratorium’ van het Rassemblement National, het vroegere Front National. Burgemeester Ménard, een voormalige trotskist en in Frankrijk ooit een bekende journalist, is geen lid van die partij, maar Marine Le Pen steunt hem wel. Hij pocht dat zijn adviezen ervoor hebben gezorgd dat een meerderheid van de Fransen niet langer uitsluit dat zij de volgende presidentsverkiezingen wint. Ménard was voorzitter van Reporters zonder Grenzen en een vaste gast in journalistieke programma’s, tot hij een jaar of tien geleden zei te sympathiseren met het Front National. Prompt was hij bij de meeste media niet meer welkom en ging hij de politiek in.

Niet te ‘braaf’

Onlangs vertelde Ménard de regionale krant Midi Libre dat hij een beetje spijt heeft van zijn vroegere provocaties. Ménard en collega-burgemeesters zetten de extreemrechtse hobby’s op een laag pitje en richtten zich op schone en veilige straten, meer politie op straat, renovatie van verwaarloosde stadscentra enzovoort. De burgers lijken het te waarderen, geven nu ook linkse media en politici morrend toe, en het zondag te gaan belonen.

Toch weten Ménard en zijn collega’s dat ze niet te ‘braaf’ moeten worden. Negatieve berichtgeving en hatelijke columns blijven welkom. Extreemrechts ziet zich graag als slachtoffer van het politiek correcte establishment dat kritiek op het multiculturalisme en de immigratie verafschuwt. „Een beetje demonisering blijft welkom”, zo citeert het Franse dagblad Le Monde een burgemeester die zondag rekent op herverkiezing.

De auteur is oud-redacteur van Het Parool.