De financiële basis van de GKV is gezond, alle kerken betalen trouw hun quotum, maar het langetermijnperspectief vraagt wel nadrukkelijk de aandacht, stelde Jan van Eijsden, secretaris van deputaten financiën en beheer van de GKV. Hij wees op de snellere teruggang van het aantal leden dan verwacht, een groot verschil tussen de quota van de NGK en de GKV en de toenemende druk op de financiële betrokkenheid van kerkleden op het landelijk kerkenwerk.

TUK

Zo staat de Theologische Universiteit Kampen (TUK) op nummer één van de top vijf van duurste onderdelen van de GKV: 65 procent van de quota gaat hiernaartoe. Ds. Ernst Leeftink (gkv Assen) vroeg zich af waarom voor de TUK tot 2026 elk jaar een bedrag van 1,8 miljoen euro is gereserveerd. „Met de daling van het aantal leden van de GKV en de gevolgen daarvan voor het quotum betekent dit dat de TUK een steeds grotere hap uit de taart neemt.”

Bij kerkleden ligt het accent steeds meer op plaatselijke activiteiten, zoals zending en evangelisatie, zo verklaarde deputatensecretaris Van Eijsden de geringere betrokkenheid van leden op landelijke instellingen. Het aantal leden van de NGK is volgens hem met 32.000 leden „redelijk stabiel” te noemen, de GKV lopen de komende jaren wel flink terug: van 114.800 leden in 2018 naar 102.000 in 2026.

Aaike Kamsteeg van de synodale commissie financiën van de GKV stelde dat de kosten „fors” omlaag moeten. Hij sprak van code oranje. „Er moet de komende jaren stevig gestuurd worden. Er zijn nu erg veel stuurlieden die alleen op hun eigen bootje bezig zijn.” Van Eijsden benadrukte het belang van een veel betere „synergie” tussen de deputaatschappen. „Als dat niet gebeurt, moet je van boven af aansturen.”

De vergadering besloot een commissie strategie en financiën in te stellen die het toekomstige landelijk kerkenwerk in kaart brengt en daarbij het uitgavenniveau in relatie tot de draagkracht van de gemeenten betrekt. Verder zal zij een globaal financieel raamwerk schetsen voor het landelijke kerkenwerk in de herenigde kerk voor de periode 2023 tot 2026. Zij zal hierover aan de vergaderingen van beide kerkverbanden uiterlijk 1 september dit jaar rapporteren.

1967

Verzoening en rechtsherstel stonden vrijdag centraal, reflecteerde de vrijgemaakte preses ds. Melle Oosterhuis op de schuldbelijdenis die de vrijgemaakte synode vrijdag uitsprak inzake de gebeurtenissen van 1967 en de schorsing van de Kamper docenten H. M. Mulder en D. J. Buwalda. Nazaten van hen waren zaterdag aanwezig, nadat het besluit van vrijdag direct aan hen meegedeeld was.

Met de erkenning van het onrecht dat hun is aangedaan, wil de synode van de GKV schuld belijden voor de kerkelijke breuk die leidde tot het ontstaan van de NGK, aldus ds. Oosterhuis. „We bidden dat die erkenning de pijn wil verzachten, het vertrouwen in elkaar als kerken mag worden verdiept, zodat ook het draagvlak voor de hereniging van onze kerken verbreed kan worden.”

Het besluit van de GKV-synode getuigde van moed, reageerde Frans Schippers, voorzitter van de landelijke vergadering van de NGK. „Het is een onverwacht cadeau en godsgeschenk, waarmee het verzoenings- en helingsproces een enorme stimulans heeft gekregen. Het besluit zet daarmee recht wat onrecht en scheefgegroeid was. Met dit besluit zijn vele gebeden verhoord. Dank, nogmaals dank. We zien met ontroering hoe hier de Geest aan het werk is en heelt wat verwond is.”

De rector van de TUK, dr. Roel Kuiper, nodigde de nazaten van de beide docenten Mulder en Buwalda uit om dit verzoenend gebaar in Kampen te markeren. „We zullen u als universiteit uitnodigen om weer bij elkaar te komen. Ik hoop dat het handelen van deze synode bijdraagt aan verzoening en herstel.”

Reglement

De vergadering stelde een huishoudelijk reglement vast voor de gezamenlijke vergaderingen van beide kerken. Verder boog de vergadering zich over de procedure voor het vaststellen van een gezamenlijke kerkorde en een voorstel voor de regionale indeling van gemeenten.

Er komt een harmonisatie van allerlei regelingen van predikantszaken. „Er moeten minder clubs en spelers komen”, zei ds. W. Smouter, medeschrijver van het rapport over dit onderwerp. De hoofdlijn wordt dat kerkelijke rechtsspraak en arbeidsprotocollen op landelijk niveau geregeld worden en niet meer op het bordje van de regio of classis komen. „Dan komen zij toe aan hun hoofdtaak, het geestelijk opzicht. Het is schadelijk als kerken en predikanten elkaar jarenlang in gijzeling houden. We sluiten aan bij wat kerken gewend zijn en veranderen wat niet blijkt te werken. Dat betekent ook dat je soms een enkel tentje moet sluiten.”