Meer aandacht voor bestrijding armoede door kerken Oost-Groningen
De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) gaat zich richten op armoedebestrijding in Oost- Groningen. Dinsdag presenteerde Marleen Oostland in Scheemda de resultaten van haar onderzoek. Ze pleit voor de aanstelling van een diaconaal consulent in deze regio.
Oost-Groningen is vanouds een gebied waarin nogal wat armoede voorkomt. Op een kaartje met de armste gemeenten (2017) blijkt dat de armoede het grootst is in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Van de 35 arbeidsmarktregio’s spant Groningen de kroon. Hier hebben 11 van de 27 gemeenten een bovengemiddeld armoedepercentage. Tot deze regio behoren alle gemeenten van Oost-Groningen: Oldambt, Pekela, Stadskanaal, Westerwolde en Veendam.
In dit gebied met ongeveer 100.000 inwoners bevinden zich circa 35 PKN-gemeenten met in totaal zo’n 12.000 leden. Peter van Vegten, destijds diaken van de protestantse gemeente Scheemda, afgevaardigde naar de classis Oost-Groningen en synodelid, constateerde niet alleen het armoedeprobleem in zijn omgeving, maar ook dat de kerken in de classis daarvoor nauwelijks aandacht hadden.
Samen met anderen richtte hij vanuit de classis in 2015 de werkgroep diaconaat in de regio op. „We hebben niet alleen bijeenkomsten gehouden in onder meer protestantse gemeenten, maar ons ook met praktische zaken beziggehouden. Zo hebben we meegewerkt aan de totstandkoming van noodfondsen in Oldambt en Westerwolde en van een afdeling schuldhulpmaatje (Mit Elkoar) in Oldambt.”
Verkenner
In 2017 kwam Van Vegten erachter dat in het nieuwe beleidsplan van Kerk in Actie ”armoede in Nederland” geen speerpunt meer was. Via een amendement van de noordelijke afgevaardigden naar de generale synode werd dat weer opgenomen. Het betekende dat Kerk in Actie haar steun aan het tegengaan van de armoede ging uitbreiden van de grote steden naar de randgebieden, te beginnen in Oost-Groningen en Limburg.
Een verkenner heeft de situatie in kaart gebracht. Marleen Oostland presenteerde dinsdag haar bevindingen in Scheemda. Oostland weet waarover ze het heeft. Ze heeft zelf een zus met een minimaal inkomen die ze hielp en ze heeft de stichting Jij en Co opgericht. „Die is er voor mensen in een kwetsbare positie. Ik help hen op weg met projecten. Op het Groningse Hogeland, waar veel eenzaamheid voorkomt, heb ik een maatjesproject opgezet.”
De belangrijkste aanbeveling uit het rapport van Oostland is het aanstellen van een diaconaal consulent, die het gezicht is van de kerken in Oost-Groningen als het gaat om armoede en die de samenwerking met allerlei personen en instanties op gang brengt.
Er gebeurt toch al veel op het gebied van armoede?
Oostland: „Burgerlijke gemeenten en organisaties, zoals Present en Schuldhulpmaatje, zijn actief in het tegengaan van armoede. De gemeenten Veendam, Westerwolde en Pekela hebben een armoedepact gesloten, een soort noodfonds om kinderen te helpen die, bijvoorbeeld met een schoolreisje, buiten de boot vallen.”
Wat kunnen kerken toevoegen?
„Men kan in de eerste plaats om zich heen kijken naar armoede in de eigen kerk. Mensen schamen zich en durven er niet voor uit te komen. Na een oproep van mij in de kerkbode belde er één vrouw over haar armoede. Erover praten is de eerste stap in het terugkrijgen van de eigenwaarde.
De meeste mensen in armoede gaan echter niet naar de kerk. De wereld van de kerk is in het algemeen een andere wereld dan die van de armoede. Het is nodig dat er verbinding komt tussen die twee.”
Hoe komt die tot stand?
„De diaconaal consulent gaat samenwerken met ervaringsdeskundigen en met lokale organisaties om mensen in armoede te vinden. Het zou mooi zijn als er maatjesprojecten opgezet kunnen worden, als mensen zich beschikbaar stellen om een gezin of een persoon in armoede te helpen. Dat is vergelijkbaar met schuldhulpmaatje, maar het is wat uitgebreider.”
Geld geven is er niet bij?
„Het is belangrijker om present te zijn dan geld te geven of te vertellen hoe het moet. Leden van de kerk kunnen mensen in armoede helpen de weg te vinden, zodat ze op een goede manier gebruikmaken van fondsen die er zijn. Dat gebeurt nu vaak niet, door alle drukte en stress in hun hoofd.”
Soep voor eenzame mensen in Limburg
Kerk in Actie wil niet alleen in Oost-Groningen iets opzetten maar ook in andere delen van ons land, zegt Hester Oosterbroek, projectmedewerker binnenlands diaconaat van Kerk in Actie. „In Zuid-Limburg hebben de plaatselijke protestantse gemeenten zelf onderzoek gedaan. Daaruit komen concrete acties voort, onder andere een pop-up uitgiftepunt in Heerlen, waar men soep gaat aanbieden aan mensen die eenzaam zijn.”
Ook voor andere gebieden bestaan plannen. „De protestantse gemeente Roermond doet al veel voor de minima en asielzoekers. Wij ondersteunen deze gemeente zodat ze haar werkzaamheden op dat gebied kan voortzetten en uitbreiden.”
Kerk in Actie wil naar aanleiding van het onderzoek in Oost-Groningen verschillende modellen ontwikkelen voor andere randprovincies waar relatief veel armoede is om daar te helpen. Oosterbroek denkt daarbij in de eerste plaats aan delen van Zeeland, Noord-Brabant en Friesland.
Er is overal nog veel te doen, zegt ze.
