GKV en NGK op weg naar verdere eenheid door gezamenlijke synode
De Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) en de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) werken sinds 2017 aan een hereniging. Ze hebben zaterdag in Elspeet een gezamenlijke vergadering die de contouren van de nieuwe kerk verder in kaart moet brengen. Zes begrippen uitgelegd.
GEREFORMEERDE KERKEN VRIJGEMAAKT: De GKV komen voort uit de Gereformeerde Kerken in Nederland. In 1944 ontstond er in dat kerkverband een scheuring. Onder leiding van prof. dr. K. Schilder maakten ongeveer 80.000 kerkleden –bijna 10 procent van het totaal– zich vrij van synodebesluiten die ze on-Bijbels achtten. Dat betrof onder meer de schorsing van Schilder en uitspraken over de verhouding tussen wedergeboorte en doop. De GKV, die vorig jaar hun 75-jarig bestaan herdachten, tellen op dit moment bijna 115.000 leden.
NEDERLANDS GEREFORMEERDE KERKEN: De NGK ontstonden uit de GKV. In 1966 verscheen de Open Brief, die het opnam voor een vrijgemaakte predikant die toenadering zocht tot de Gereformeerde Kerken in Nederland. In 1967 ontstond daarover een conflict op de synode. Waren de GKV de ware kerk, op de manier waarop de Nederlandse Geloofsbelijdenis daarover spreekt? Plaatselijke gemeenten scheurden. Vanaf 1967 kwamen bijna 30.000 leden buiten het landelijk kerkverband te staan. Zij vormden samen de Nederlands Gereformeerde Kerken.
GEZAMENLIJKE SYNODE: De landelijke vergadering van de NGK en de generale synode van de GKV namen in november 2017 in Kampen het principebesluit om een fusie in gang te zetten. Ze namen op 8 februari dit jaar het zogenoemde Koersbesluit: beide kerken slaan de weg in naar de vorming van één kerkgemeenschap en nemen dit als uitgangspunt voor alle overige besluiten. De gecombineerde synode van de GKV en de NGK telt zaterdag 72 afgevaardigden.
HOBBELS: Frans Schippers, voorzitter van de landelijke vergadering van de NGK, heeft gewezen op de „hobbels” in het eenwordingsproces. Die betreffen de inhoud en de binding aan de belijdenisgeschriften en de status van de kerkorde. Twee gemeenten binnen de NGK –de Jeruzalemkerk in Utrecht en de Tehuisgemeente in Groningen– bepleiten een ruimere binding aan de belijdenisgeschriften. Bij de GKV zijn de revisieverzoeken inzake de openstelling van de ambten voor vrouwen nog niet afgehandeld.
FUSIE: Het Koersbesluit van de NGK en de GKV rept officieel niet van een fusie in 2023, maar dit jaartal wordt in de wandelgangen vaak genoemd. Een regiegroep, met daarin vertegenwoordigers uit beide kerkverbanden, zal de komende tijd het proces van vereniging begeleiden. Over het tempo van de eenwording wordt pas veel later in het vergaderproces gesproken. Ook de naam van het nieuwe kerkverband moet nog worden vastgesteld.
RELATIE MET DE CHRISTELIJKE GEREFORMEERDE KERKEN: De eenheid tussen de GKV en de NGK heeft ook gevolgen voor de relatie met de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). De drie kerkverbanden kennen een groot aantal samenwerkingsgemeenten die uit een of meerdere ‘bloedgroepen’ zijn samengesteld; soms bestaan die al decennia. De in januari gehouden generale synode van de CGK, die alle plaatselijke kerken binnen dat kerkverband opriep zich te houden aan landelijke afspraken, leidde tot bezorgdheid in de GKV en de NGK. De NGK zijn gewend aan een lossere kerkstructuur, met nadruk op de vrijheid van plaatselijke gemeenten. De NGK kennen al decennia vrouwelijke ambtsdragers, de GKV sinds 2017.
