De oorlog in Idlib levert een ontzettend lastig moreel dilemma op. Want kijk: de Syrische president Assad probeert zijn land te heroveren, met hulp van de Russische president Poetin. Dat is iets dat op zichzelf bezien vanuit Bijbels perspectief op instemming kan rekenen. Assad vertegenwoordigt immers het wettig gezag, en niet de rebellengroepen. Een punt voor Assad dus.

Maar wacht even. De manier waarop hij dat doet, lijkt zo zachtjesaan wel verdacht veel op etnische zuivering. Syrië wordt langzaam maar zeker ontdaan van wat ooit zijn soennitische meerderheid was. In Assads gevangenissen hebben duizenden gruwelijke martelingen ondergaan en ze zijn daar een wrede dood gestorven. Wat overblijft, is een land met jaknikkers waarin de mannen dienen als kanonnenvoer.

Geldt in zo’n situatie nog steeds dat er tegen dat gezag geen opstand mag komen? En als dat zo is, hoe zit het dan met onze ‘eigen’ opstand in de zestiende en zeventiende eeuw tegen Spanje? Kortom, een minpunt voor Assad. Het staat weer op nul.

Voor Poetin geldt hetzelfde. Hij stapte op het Syrische strijdtoneel waar het Westen dat niet deed. Was dat goed of niet? Hij aarzelt nu om tegen Turkije te vechten waardoor een grote escalatie wellicht vermeden wordt, maar waardoor de strijd om het lijdende Idlib wordt verlengd. Is dat een juiste afweging of niet? Wie het weet, mag het zeggen.

Dan naar Erdogan. Dat lijkt een helder verhaal. Hij heeft de soevereiniteit van Syrië geschonden door met zijn legers Idlib binnen te trekken terwijl hij daar niets te zoeken had. Het enige wat hij deed was het steunen van rebellen die de oorlog alleen maar langer rekken. Een minpunt dus voor Turkije.

Maar toch. Laten we ook hier nog een keer nadenken. Waar zitten verreweg de meeste vluchtelingen van de Syrische oorlog? Juist, in Turkije. Zo’n vier (!) miljoen. Wat gebeurt er als Assad en Poetin hun offensief in Idlib doorzetten? Juist, er zullen nog eens een miljoen vluchtelingen naar de Turkse grens trekken, omdat dat de enige kant is waar ze heen kunnen.

Wat zouden wij doen als dit scenario voor ons land dreigt? Waarschijnlijk zouden we alles op alles zetten om de mensen te houden waar ze zitten. Is dat niet precies wat Erdogan probeert met zijn militaire aanwezigheid in Idlib? Misschien moet ik daar toch een punt voor uitdelen. Ook voor hem komt het eindresultaat per saldo uit op nul.

En dan het Westen. Wat moeten ‘we’ doen? Niets? Dan dreigt een herhaling van het scenario van 2015, waarbij honderdduizenden Syriërs hun heil in West-Europa zoeken. Geen beleidsmaker zit op een herhaling van die tijd te wachten. Dan maar de grenzen potdicht houden als straks opnieuw verkommerende gezinnen aan het prikkeldraad staan van Fort Europa? Is Europa dan niet moreel failliet?

Ik zei al, deze eindstrijd in Idlib brengt ongelofelijke dilemma’s met zich mee. Het is zoals iemand afgelopen weekend verzuchtte op Twitter: je staat in dit dossier aan de kant, óf je staat aan de verkeerde kant. Andere smaken zijn er helaas niet.