De hervormde kerk staat aan de oude Hoofdweg, juist buiten het centrum van Zegveld. Binnen speelt ouderling-kerkrentmeester Bernard van Dam geconcentreerd Psalm 84 op het Van Gelder-orgel: „Welzalig hij die bij U woont, gestaag U prijst en eerbied toont.”

Van Dam ontvangt vanmiddag een paar schoolklassen. Hij mag leerlingen uitleg geven over de gerestaureerde kerk. Jarenlang is hij, samen met het college van kerkrentmeesters en meer dan honderd vrijwilligers, met de restauratie bezig geweest.

De kerkrentmeester laat foto’s zien van hoe het was. Vóór de restauratie waren de wanden bedekt met roodbruine stenen. Nu is de wand witgestuukt, waardoor het gebouw veel lichter is geworden. „Dat stucwerk doet meer recht aan de situatie zoals die vroeger was”, zegt Van Dam. „De stenen zijn er in de jaren ’40 van de vorige eeuw gekomen om doorslaand zout en vocht aan het oog te onttrekken. Helaas lieten de stenen toch zout door, waardoor ze wit uitsloegen. Daarmee is de restauratie begonnen.”

De muur waar je voorheen bijna tegenaan liep als je de kerk binnenkwam, is verwijderd. In plaats daarvan is er, iets meer naar voren, een glazen afscheiding gemaakt, die het mogelijk maakt direct naar binnen te kijken als je van buiten komt. „We hebben daardoor zo’n twintig plaatsen moeten inleveren. Maar de glazen wand kan zo nodig weggehaald worden, waardoor er weer ruimte bijkomt”, zegt Van Dam. „Per saldo hebben we nu meer zitplaatsen. Er zijn er driehonderdtwintig en we kunnen uitbreiden tot vierhonderd.”

Grafzerken

Van Dam wijst op historische grafzerken, die tijdens de verbouwing naar boven gehaald zijn. „Bij archeologisch onderzoek werden de zerken en de fundering uit de veertiende eeuw ontdekt. We hebben de zerken, waar onze voorouders ook overheen gelopen hebben, achterin neergelegd. We willen de band met de historie levend houden. De meest bijzondere zerk is die van oud-burgemeester Abraham van der Geer, die in 1818 is overleden.”

De houten vloer is vervangen door tegels. Het hout is hergebruikt in de lambrisering. „We zijn voor duurzaamheid. Vrijwilligers hebben de spijkers uit de planken getrokken, zodat het hout weer bruikbaar was.”

De restauratie, die ongeveer 800.000 euro kostte, is voor het grootste deel door de gemeente zelf opgebracht: bijna 650.000 euro. Dat is bijna 1000 euro per gemeentelid.

De moderne elementen zijn moeilijker te zien. Dat is bijvoorbeeld het ventilatiesysteem dat zich voor een groot deel achter de voorzetwand bevindt. Ook de twee warmtepompen zijn niet zichtbaar. „We willen een groene kerk zijn. Dit is een gasloos kerkgebouw.”

Camera’s

Er is nog een nieuwigheidje. Tegen de muur zijn een paar kleine camera’s bevestigd die worden gebruikt voor uitzendingen van de kerkdiensten. „Zo kunnen mensen die niet naar de kerk kunnen, toch de diensten meemaken”, aldus de kerkrentmeester.

Het vernieuwde kerkgebouw werd op 26 januari in gebruik genomen in een dienst die werd geleid door ds. C. J. Overeem, tot voor kort predikant van de hervormde gemeente in Zegveld (gemeente Woerden). Hij preekte over Psalm 84:5: „Welzalig zijn zij die in Uw huis wonen, zij loven U voortdurend.”

Kerk is gebouwd op 283 palen

De huidige hervormde kerk te Zegveld is gebouwd in 1862. Het gebouw rust op 283 palen met een lengte van 10 tot 11 meter. In 1892 werden twee wandborden geplaatst. Het schilderwerk hiervan werd in 1904 vervangen door afbeeldingen van de Tien Geboden en de Apostolische Geloofsbelijdenis.

Vanwege het salpeterzuur in de kerkmuren zijn er in 1942 op de binnenmuren boven de houten lambrisering steentjes aangebracht. Ze waren een restant van de bouw van de Maastunnel in Rotterdam. In 1965 werd een grote restauratie uitgevoerd. In 1982 ontstond brand, waarbij een flink deel van het dak is afgebrand. De voorbereidingen voor de huidige restauratie begonnen in het jaar 2014.