Zingen in ’t Zwaluwnest
Muziek verbroedert. Of in het geval van gezinshuis ’t Zwaluwnest: verzustert. De vier bewoonsters met een lichte verstandelijke beperking zingen tientallen psalmen en liederen per week.
Een stapel afgewassen borden verdwijnt in het daarvoor bestemde keukenkastje; de natte theedoek gaat over de verwarming. Het avondeten is op, de vuile vaat weer schoon. Een sterke komkommerlucht verraadt wat er vandaag zoal op het menu stond. „Kip met rijst en wokgroenten. En daar zat komkommer door”, verklaart kok Maarten van Leersum (32).
Maarten en zijn vrouw Elsbeth (31) kochten ruim twee jaar geleden een twee-onder-een-kaphuis in het Gelderse dorpje Lieren –onder Apeldoorn– en startten er ’t Zwaluwnest. Dat is een gezinshuis van Siloah, een reformatorische instelling voor gehandicaptenzorg. „Jongeren die vanwege hun verstandelijke beperking niet thuis kunnen zijn, wonen hier fulltime”, vertelt Elsbeth, die net als haar man een opleiding in de zorg heeft gedaan. „Al zijn ze soms wel een weekend bij hun familie, hoor.”
Halfzussen
De nu 11-jarige Else-Marie Dannenberg werd in maart 2017 de eerste bewoner. Daarna volgden Gerlieke van de Craats (21), Sabine Ruiter (22) en Lisa ten Hove (16). „We noemen elkaar halfzussen. Zo leuk vinden we het met elkaar”, lacht Sabine.
Nu de vaat is weggewerkt, breekt het dagelijkse zangmoment aan. Maarten neemt plaats achter het elektronische orgel in de huiskamer. Lachend: „Zonder begeleiding zijn we zangtechnisch niet zo sterk.” Else-Marie kruipt naast hem op de bank. Gerlieke pakt haar dwarsfluit erbij. „Iedere dag zingen we na het avondeten een paar psalmen”, vertelt Lisa. „En op zondag nog veel meer. Dan ook uit de zangbundel ”Elk zing’ Zijn lof” en nog een ander boekje met liederen.”
Else-Marie mag als eerste een psalm opgeven. Ze kiest 146:3. Even later klinkt het uit vijf kelen: „Zalig hij, die in dit leven Jakobs God ter hulpe heeft.” Gerlieke zorgt met haar fluit voor extra begeleiding.
Psalmen zingen is voor de meiden met een verstandelijke beperking heel belangrijk. „Zij vinden het lastig om onder woorden te brengen wat er in hen omgaat. Door te zingen kunnen ze er toch uiting aan geven”, vertelt Elsbeth. „Welke psalm ze kiezen zegt vaak iets over wat er vanbinnen bij hen leeft.”
Samen liederen ten gehore brengen is ook goed voor de onderlinge band. Elsbeth: „Je bent met elkaar bezig zonder dat je elkaar steeds in de ogen moet kijken. Het is ongedwongen.”
„’k Zal, zolang ik ’t licht geniet, Hem verhogen in mijn lied.” Psalm 146 is uit. Nu is de onbetwiste lievelingspsalm aan de beurt. „Vierentachtig vers twee, natuurlijk”, deelt Lisa mee. „Want daarin gaat het ook over een zwaluwnest, net als de naam van dit huis.”
De zangers blijken onvermoeibaar. Vers na vers klinkt door de woonkamer. Ook na vijf psalmen zingt iedereen nog uit volle borst: „Mijn hart, vervuld met heilbespiegelingen, zal ’t schoonste lied van enen Koning zingen.” Dat er weleens een dissonante melodie klinkt, maakt niemand iets uit.
Ineens klinkt er vanuit een wipstoeltje gehuil, afkomstig van het jongste gezinslid in ’t Zwaluwnest. Na tien jaar huwelijk werden Maarten en Elsbeth drie maanden geleden voor het eerst echt vader en moeder, van Joëlle. „Zij maakt haar eigen muziek”, lacht Elsbeth terwijl ze het mollige meisje op haar arm heen en weer wiegt.
Keyboard
Behalve het zangmoment wordt er nog meer muziek gemaakt in het gezinshuis. „Bijna elke avond, door de cd-speler”, grapt Maarten. Maar er zijn ook echte muziekinstrumenten. Sabine heeft op haar kamer een keyboard staan. „Van mijn ouders gekregen toen ik hier kwam wonen”, vertelt de eigenares trots. Op de standaard staat een map met allemaal nummers erin. „Ik speel alleen op cijfers, en met één vinger.”
Gerlieke is de muzikaalste bewoonster. Ze zit al jaren op dwarsfluitles. Daarnaast is ze lid van het jongerenkoor van de gereformeerde gemeente van Beekbergen, waar het gezin naar de kerk gaat. Lisa heeft muzikale ambities. „Ik wil misschien ook op dat koor.”
Het is tijd voor de laatste psalm, want Else-Marie had eigenlijk al op bed moeten liggen. Met rode wangen van de slaap zingt ze: „Al wat u ontbreekt, schenk Ik, zo gij ’t smeekt, mild en overvloedig.”
serie Muziek in huis
Deel 6 in een serie artikelen naar aanleiding van het onderzoek ”Muziek in huis” van het Reformatorisch Dagblad.