Om zo’n visite tot een succes te maken en de koninklijke bezoeker de kans te geven échte ontmoetingen te hebben, wordt pas kort van tevoren gezegd dat niet de beloofde minister of burgemeester een kijkje komt nemen, maar Willem-Alexander. Op die manier heeft ook niemand tijd om zenuwachtig te worden, al begrijpt de koning best dat mensen teleurgesteld kunnen zijn. „U had natuurlijk de minister verwacht. Het spijt me. U zult het met mij moeten doen”, zegt hij dan met een kwinkslag.

In Tilburg was op het gemeentehuis enige achterdocht ontstaan vanwege de uitgebreide voorbereidingen voor wat op papier een bezoek van minister Knops van Binnenlandse Zaken zou zijn. Waarom moesten er zulke uitgebreide profielen worden opgesteld van alle deelnemers aan de gesprekken en waar was de veiligheidscheck voor nodig? „Mijn collega’s vonden het erg overdreven, hoewel er een lichtje had kunnen gaan branden. We hebben dat destijds voor Koningsdag ook allemaal gedaan”, aldus de rechterhand van de burgemeester. „Het was ook nog wel moeilijk om iedereen ervan te overtuigen dat ze toch echt moesten komen. De twee studentes van de zeilclub met wie de koning sprak, studeren in Groningen. Die zijn doordeweeks niet hier, maar ze zouden het erg hebben gevonden als ze de koning niet hadden ontmoet.”

Niet geschoren

Horeca-ondernemer Dirk de Leeuw had de schrik van zijn leven toen hij zijn zaak in het splinternieuwe Spoorpark binnenstapte. Ook hij wist niet beter dan dat de minister langskwam. De Leeuw kwam gewoon in zijn werkkloffie naar zijn zogenoemde T-huis, dat moet uitgroeien tot de ”huiskamer van Tilburg”. „Ik heb gewoon het eerste het beste shirt gepakt”, vertelde hij aan Willem-Alexander. „Ik heb me niet geschoren. Dat zou ik morgen doen”, grapte de van een volle baard voorziene De Leeuw bij wijze van verontschuldiging. „Ik ook niet”, antwoordde de Koning gevat, waarna zich een geanimeerd gesprek ontspon. „Hij is heel toegankelijk”, meende De Leeuw. „Ik kan het nog moeilijk geloven. De zaak is net een maand open. Dit is een grote eer.”

De koning genoot van de ontspannen sfeer. Als mensen zichzelf zijn en niet nerveus en strak in het pak op hem zitten te wachten, krijgt hij de mooiste verhalen te horen en kan hij in korte tijd tot de kern van de zaak komen. Dat was in Tilburg niet anders.

Leefbaar

De koning komt graag kennisnemen van bijzondere of opmerkelijke burgerinitiatieven. Hij is namelijk geïnteresseerd in projecten waarbij burgers de handen ineen hebben geslagen om hun wijk, dorp of buurt leefbaarder te maken of aantrekkelijk te houden, al of niet door het oprichten van een stichting of coöperatie.

In Tilburg ging het om twee bijzondere initiatieven: het behoud van de Piushaven en de aanleg van een stadspark op het voormalige terrein van Van Gend & Loos, langs de spoorlijn. Buurtbewoners hadden het voortouw genomen en de gemeente gaf hun de ruimte en het benodigde vertrouwen.

In het geval van het grote Spoorpark was dat best opmerkelijk. „Niet veel gemeenten durven het aan om op zo’n A-locatie, vrijwel naast het station, een park aan te laten leggen en geen kantoren of huizen te bouwen”, wist Dirk de Leeuw. „Maar dit maakt Tilburg weer tot een bruisende stad.”

Dat zijn uitspraken die de koning graag hoort. In de Piushaven waren het tal van activiteiten rond het water die de buurt samenbrachten. Willem-Alexander werd alvast uitgenodigd om met de De Groene Draeck in 2023 naar het jubileumfeest te komen.

Energie

De verscheidenheid aan initiatieven die de koning de afgelopen jaren heeft bezocht, is enorm. Niet alleen leefbaarheid of kwaliteit van de buurt, maar bijvoorbeeld ook energie en duurzaamheid staan dan centraal. Dat was in Tilburg ook het geval, waar de vorst in het T-huis behalve over de totstandkoming van het park werd geïnformeerd over de aanleg van een bescheiden windmolenpark door energiecoöperaties die zich hebben verzameld in De Spinderwind. Knap vond Willem-Alexander het dat dit tot stand was gebracht zonder een procedure bij de Raad van State of een bezwaarschrift. „Dat lukt niet iedereen”, wist hij.

Inmiddels heeft de koning half Nederland doorkruist. Van Hilvarenbeek tot Ameland en van Amsterdam tot Baarlo is hij met veel enthousiasme en interesse gaan luisteren en kijken hoe mensen iets ”samen doen”. Als het nodig of nuttig is, deelt hij zijn ervaringen ook weer bij een volgende visite, terwijl er soms met een schuin oog wordt gekeken naar de burgemeester wanneer er gesproken wordt over een trage gemeentelijke overheid. Daar was in Tilburg echter geen sprake van. De gemeente had zelfs een speciale adviseur voor burgerinitiatieven, die snel kon handelen en –heel belangrijk– kon zeggen of iets kansrijk was of niet.

De koning komt kijken

Voorbeelden uit de reeks koninklijke werkbezoeken aan burgerinitiatieven:

Hilvarenbeek (juni 2018)

Amsterdam (juli 2018)

Klooster & Buren in De Marne (oktober 2018)

Wageningen (december 2018)

Lieshout en Lierop (maart 2019)

Terschelling en Ameland (maart 2019)

Boxtel (coöperatie Herenboeren Wilhelminapark, september 2019)

Peel en Maas (januari 2020)

Tilburg (februari 2020)