Zestien van de in totaal 355 Nederlandse gemeenten hadden in 2019 geen echte bibliotheekvoorziening. De inwoners konden er hooguit terecht bij een ‘afhaalpunt’ of bij een bibliotheekbus, maar educatie, ontmoeting, debat en mogelijkheden om kennis te maken met kunst en cultuur worden er niet geboden.

Vergeleken met 2010 reserveren alle gemeenten samen nu 19 procent aan financiën minder voor eigen openbare bibliotheken. In 2018 legden de gemeenten nog 407 miljoen euro voor de biebs apart. De cultuurraad vreest dat gemeenten de komende jaren nog minder geld aan de bibliotheken zullen besteden. De lokale huishoudboekjes staan immers onder druk, onder meer doordat gemeenten ook jeugdzorgtaken hebben overgenomen.

Het adviesorgaan zegt dat in de wet verankerd moet worden dat elke gemeente de plicht heeft om een eigen openbare bieb aan te bieden. „Als dat praktisch niet haalbaar is, moet worden samengewerkt met een buurgemeente, zodat alle bibliotheekfuncties op redelijke afstand openbaar toegankelijk blijven.”

De raad wil ook meer oog voor het opleiden van nieuwe bibliotheekmedewerkers. Het personeelsbestand vergrijst en vrijwilligers zijn vaak gepensioneerde personeelsleden. Ook moet er meer samenwerking komen in het bibliotheekwezen om vernieuwing te bevorderen en om beter te kunnen omspringen met de kosten. Het adviesorgaan vindt verder dat er extra budget moeten komen voor programma’s om het lezen via bibliotheken al te stimuleren bij de allerjongsten. En waar een kind ook woont, het moet gratis naar een biebvoorziening kunnen.

„Bibliotheken zijn een basisvoorziening en nemen een sleutelpositie in als het gaat om taalvaardigheid, digitale vaardigheden, leesmotivatie en leesvaardigheid van jong en oud. Dat is ook van belang voor de toekomstige positie van Nederland als kennissamenleving”, waarschuwt de raad.