De Westerkerk is een van de beroemdste kerkgebouwen van Nederland, al was het maar door Anne Frank. Ze was er vlakbij ondergedoken, zag vanuit het raam de toren, hoorde de klok en het carillon en schreef daarover in haar dagboek.

In de kerk ligt het gebedenboek bij de plek waar een kaarsje gebrand kan worden. In het boek hebben velen al wat geschreven, in het Nederlands, Duits, Engels en Italiaans, maar ook in talen die minder eenvoudig thuis te brengen zijn. Op dit moment wil een familie uit Wenen een kaarsje branden. Straks gaan ze naar het Anne Frankhuis. „Maar dat is nu nog niet open.”

Steigerwerk

Het interieur van de Westerkerk is onder handen genomen. „Het is helemaal nieuw gestuukt en geverfd”, vertelt kerkrentmeester Teun Hoeve. „Dat kostte ongeveer een jaar en twee miljoen euro. De steigers reikten tot 26 meter hoogte. De kerk is helderder geworden, de kleuren zijn lichter.”

De kerk is nog niet helemaal klaar. Het grote Duyschotorgel is grotendeels gedemonteerd. De meeste van de 3800 pijpen zijn in restauratie in het atelier van orgelmaker Flentrop. Op de plaats van het instrument hangt nu nog een groot zeil. Hoeve verwacht dat het orgel in maart weer in gebruik genomen kan worden.

De Westerkerk is niet alleen beroemd door Anne Frank. Rembrandt, de beroemdste kunstschilder van ons land, ligt er begraven. Aan de wand hangt een bord met zijn naam, vlakbij de plek waar zijn grafsteen ligt. De precieze locatie van het graf is onbekend. Rembrandt was aan het einde van zijn leven arm, waardoor zijn naam niet op een grafsteen kwam te staan. Ook zijn zoon Titus en Hendrickje, de vrouw met wie hij samenwoonde, liggen hier begraven.

Koninklijke familie

De koninklijke familie heeft ook wat met de Westerkerk. Het huwelijk van prinses Beatrix en prins Claus op 10 maart 1966 werd hier voltrokken. Op weg ernaartoe werden rookbommen gegooid, waarvan er een vlakbij de koets ontplofte. De dienst in de kerk werd geleid door de vrijzinnig hervormde ds. J. H. Kater.

De koninklijke familie heeft de band met de Westerkerk altijd behouden, zegt Hoeve. „Toen koningin Beatrix 60 jaar werd, in 1998, woonde ze met een deel van haar gasten een zondagse dienst bij in de Westerkerk. Tijdens een diner in deze kerk, in 2015, dat bedoeld was om geld op te halen voor de kerkrestauratie, was prinses Beatrix een van de gasten. En toen ds. Nico ter Linden, die hier predikant geweest is, in 2018 overleed, waren er ook leden van het Koninklijk Huis aanwezig.”

Burgmeesterspoort

Veel bekende Nederlanders hebben een steentje bijgedragen aan de restauratie, onder wie de vorige burgemeester, Eberhard van der Laan. Hij had, net als veel anderen, een steen van driehonderd euro gekocht met daarop zijn naam. Die is aan de buitenzijde van de kerk ingemetseld, in de omgeving van de burgemeesterspoort, waar de burgemeesters vroeger na de dienst naar buiten gingen.

De zondagse kerkdiensten in de Wester trekken zo’n 300 tot 350 kerkgangers. In de kerstnachtdienst zit de kerk afgeladen vol. Hoeve: „Onder de kerkgangers bevinden zich altijd toeristen en zoekers. Er zijn er ook die alleen voor het orgel komen. Wij ontvangen hen allen gastvrij.”

Westerkerk is ook voor de buurt

De gemeente van de Westerkerk heeft een grote liefde voor het gebouw, zegt ds. Herman Koetsveld, sinds 1 december 2019 als predikant verbonden aan de Westerkerk (behorend tot de protestantse kerk Amsterdam). „In de gemeente merk je een voelbare hartstocht om de kerk te behouden als huis van God, om er geen museum van te maken.” Een van de functies van de Wester is die van kerk voor de buurt. Ds. Koetsveld: „Samen met het Anne Frankhuis als buurman hebben we de taak om het opkomend antisemitisme en anti-islamisme tegen te gaan.”

Preken in de Wester vindt hij bijzonder. „Wij staan in de Bijbelse traditie zoals die handen en voeten gekregen heeft in Jezus Christus, onze Heer.”