Werknemers kunnen met het geld drie dingen doen. Zij mogen het geld gebruiken als aanvulling op hun pensioen, storten in de nieuwe levensloopregeling of, onder voorwaarden, direct opnemen. Terwijl de betrokken ministers nog werken aan de details, tonen vakbonden, pensioenfondsen en politici zich al kritisch.

Per 1 januari 2006 verdwijnt de fiscale aftrek van premies voor prepensioen en VUT. Het kabinet wil daarmee het gebruik van die regelingen ontmoedigen. Werknemers die al prepensioenpremie hebben opgebouwd, mogen dat geld vanaf dat moment naar eigen inzicht besteden, zo wil het kabinet.

In vrijwel alle CAO’s is deelname aan een prepensioenregeling nu nog verplicht, maar die verplichting verdwijnt. Pensioenfondsen moeten straks hun deelnemers vertellen hoe groot het opgebouwde tegoed is. De Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB) schat dat 50 miljard euro aan prepensioengeld uitstaat. „Een deel daarvan zal worden opgevraagd”, aldus een woordvoerder. Het kabinet wil aan die optie voorwaarden verbinden, om de fondsen niet in de problemen te brengen.

Pensioenfondsen moeten aandelen, obligaties en vastgoed verkopen om aan de vraag te voldoen, denkt de VB. „Dat brengt grote risico’s met zich mee voor de stabiliteit op de financiële markten.” Ook de financiële positie van de fondsen zelf kan onder druk komen te staan.

De VB en ook de Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen (Opf) noemen de plannen van het kabinet dan ook „uiterst onverstandig”. Het kabinet zet aan tot „verbrassen” van pensioengelden, vindt de Opf. De VB spreekt van „potverteren ten laste van toekomstige jaren en kabinetten”.

In de Tweede Kamer reageren de regeringsfracties CDA, VVD en D66 terughoudend. „Ik wil eerst de totale voorstellen afwachten over VUT en prepensioen en niet steeds op onderdelen reageren”, zei CDA-Kamerlid Verburg. Haar D66-collega Bakker heeft „bedenkingen” tegen de plannen. Hij wil niet dat pensioenfondsen door de operatie in financiële problemen komen.

Bakker krijgt daarin bijval van VVD-Kamerlid De Vries. Zij wil weten wat de gevolgen zijn voor de pensioenfondsen. „Het mag niet zo zijn dat premies voor de gewone pensioenen omhoog gaan.” Volgens haar is het nog maar de vraag of de plannen van het kabinet doorgaan. Oppositiepartij PvdA noemt de plannen „volstrekt onuitvoerbaar”, zei Kamerlid Bussemaker. „Dit zorgt voor meer bureaucratie.”

De FNV vindt dat mensen die hebben gespaard een worst wordt voorgehouden. De vakcentrale waarschuwt mensen dat de opgevraagde premies gelden als inkomen en dat er belasting over moet worden betaald. Het CNV meent dat het kabinet „maximale zorgvuldigheid” moet betrachten bij de uitwerking van de details, anders komen de pensioenfondsen in de problemen.