Bezien vanaf een uitkijktoren aan de rand van het gebied lijkt het Hürtgenwald niet groot. Ogenschijnlijk gaat het slechts om enkele beboste heuvels die nauwelijks een hindernis kunnen vormen voor aanvallers. De volledige breedte is enkele tientallen kilometers, maar het bevochten gebied is nog veel kleiner. Wie door het gebied heen loopt, ziet waarom de Amerikanen hier niet verder konden. De hellingen zijn steil en bomen staan dicht bij elkaar. Duitsers konden eenvoudig van bovenaf de omgeving bewaken.

De bevrijding van West-Europa begint op 6 juni 1944 met de landing in Normandië. Na de landing hebben de geallieerden grote moeite om een doorbraak te forceren. Maar in augustus en begin september gaat het snel. Parijs wordt veroverd en er volgt een snelle opmars door België. Bevelhebbers zien kansen om door te stoten naar Arnhem. Operatie Market Garden moet versneld een einde maken aan de oorlog.

Maar de tegenstand van de Duitsers wordt onderschat. Bovendien kan de bevoorrading de opmars van de legers niet bijhouden. Market Garden mislukt. Nederland gaat een zware winter tegemoet. Net over de Duitse grens stuiten de geallieerde legers op een sterke verdedigingslijn: de Siegfriedlinie. Bunkers en kilometers aan drakentanden, betonnen obstakels die tanks moeten tegenhouden, blijken aanzienlijke hindernissen.

Stuwdammen

Toch willen de geallieerden koste wat het kost over een breed front Duitsland binnendringen. Met als doel de Rijn over te steken. Met name op één plek is de tegenstand uitermate fel: het Hürtgenwald. De Amerikanen accepteren het niet dat ze in een klein gebied worden dwarsgezeten door de Duitsers. Bovendien bestaat het gevaar dat ze in de rug worden aangevallen als ze om het gebied heen trekken en de duizenden Duitse soldaten in het gebied ongemoeid laten. Ook willen de Amerikanen de achter het bos gelegen stuwdammen in de rivier de Ruhr in handen krijgen. Een doorbraak van de dammen kan namelijk desastreus zijn voor de troepen die zich in het gebied bevinden. De Amerikanen zetten daarom alles op alles om het te veroveren. De gevechten in het gebied beginnen op 19 september 1944 en zullen tot 8 februari 1945 duren.

Vanuit de hoge bomen en de bunkers schieten de Duitsers op alles wat onder hen beweegt. Het donkere gebied, waar elk moment een geweer kan afgaan, wordt een nachtmerrie voor veel Amerikanen. Enkele Shermantanks proberen door te breken, maar de wegen zijn te smal en de tanks lopen averij op. Maandenlang wordt er hevig gevochten.

Op 8 februari 1945 veroveren de Amerikanen het plaatsje Schmidt. Ze hebben nu de regie in het gebied. Echter: vlak voor de val van Schmidt laten de Duitsers de Ruhrvallei overstromen. Dat levert een nieuwe vertraging op in de opmars richting het hoofddoel, de Rijn. Uiteindelijk weten ze op 7 maart bij Remagen, tussen Bonn en Koblenz een Rijnbrug te veroveren.

Over het aantal doden door de strijd in het Hürtgenwald zijn geschiedschrijvers het niets eens. Aan Amerikaanse zijde lopen de getallen uiteen van 12.000 tot meer dan 30.000 doden. Aan Duitse kant varieert het aantal dodelijke slachtoffers van 10.000 tot 15.000. De Amerikanen zullen hun doden na de strijd overbrengen naar Amerika en naar grote begraafplaatsen bij het Nederlandse Margraten en het Belgische Henri-Chapelle.

Monumenten

In de geschiedschrijving raakte de slag na de oorlog ondergesneeuwd. De Amerikanen hadden weinig behoefte aan het noemen van deze feitelijk mislukte operatie. En ook voor de Duitsers was ze weinig eervol. Tegenwoordig bevindt er zich in het gebied een museum, dat overigens zelden open is. Er zijn enkele Duitse begraafplaatsen. Langs de kant van de weg en in het bos staan hier en daar monumenten en borden met gegevens. De Duitsers stoppen de slag niet meer weg, maar ze lopen er ook niet mee te koop. Bij schatgravers is het gebied populair. Nog steeds liggen er onder de grond delen van uitrustingen van militairen. Ook ligt er veel niet-ontplofte munitie.