Bij onze dochter op school kwamen de leerkrachten met een leuke alternatieve actie: ze zouden het onderwijs vieren! De kinderen gingen op de bewuste stakingsdagen gewoon naar school, maar de deuren werden wijd open gezet. Iedereen met interesse voor een baan in het basisonderwijs was welkom om even mee te lopen. De avond voordien hingen de vlaggen al uit.

De wil om de mooie kanten van het beroep te laten zien, zegt veel over de mensen die er werken. Stuk voor stuk ken ik hen als betrokken mensen, idealistisch ingesteld en met een groot hart voor kinderen. Elke dag weer lopen ze een eindje met hen op om hun een stevige basis te geven en hen verder te brengen. Het idealisme dat leerkrachten kenmerkt, is natuurlijk alleen maar goed voor de kwaliteit van het onderwijs. Wat jammer dat het zo vaak gefnuikt wordt door een te hoge werkdruk. Het aantal burn-outs in deze sector liegt er niet om.

Acties als ”het onderwijs vieren” laten zien dat een imagoswitch voor het onderwijs van twee kanten uit moet ontstaan. Het is niet alleen belangrijk om de externe motivatie voor het beroep te vergroten door middel van een hoger salaris en een lagere werkdruk. Het is net zo goed belangrijk om de interne motivatie bij mensen wakker te roepen door de mooie kanten van het beroep te laten zien. En vooral een goede combinatie van die beide aanvliegroutes lijkt me van belang. Het mooie van dit beroep komt pas tot zijn recht wanneer het ook haalbaar is.

Tegelijk denk ik dat een derde aanvliegroute voor een imagoswitch net zo cruciaal is: herdefiniëren wat we krachtig en eervol vinden. Laten we wel wezen, aan een baan in het onderwijs valt geen eer te behalen. De feminisering van het beroep laat dit ook zien. Dat was vroeger anders. De dorpsonderwijzer kon zich meten met de dokter en de notaris. Gezag was inherent aan zijn positie - misschien wat geïdealiseerd, maar toch. Daarnaast is het ook niet echt mogelijk carrière te maken binnen het onderwijs. Kortom, iedereen is het er roerend over eens dat het belangrijk werk is, maar of er nou eer aan te behalen valt?

Imago en eer gaan meestal hand in hand. Maar wat is eer? Het is op dit punt dat mijn theologische antenne een Bijbels signaal opvangt, namelijk dat kracht vaak schuilgaat in ”zwakheid”. We moeten ons met z’n allen maar niet vergissen: juist in het vaak ongeziene werk aan de basis schuilt grote kracht. Leerkrachten staan naast onze kinderen en vormen hen op een leeftijd dat het nog kan. Ze doen er alles aan om hun leergierigheid wakker te maken en te ontwikkelen, zetten hoog in op sociale vaardigheden, houden hun welbevinden in de gaten en stemmen dit alles steeds weer af met de ouders. Op een krachtige manier wordt hier gewerkt aan een bestendige generatie voor de toekomst. Daar zit ten diepste de beroepseer van de leerkracht.

En voor wie vindt dat dit veel te ver verwijderd klinkt van de ”rommelige” praktijk… Inderdaad. Een heleboel dingen gaan ook niet goed. Gelukkig maar. Want ook op een dieper niveau moet onze samenleving opnieuw leren omgaan met ”zwakheid”.

Ik zie het zo. Waar we ons kunnen verzoenen met wat minder perfect is, zijn we juist gegroeid in weerbaarheid en kracht. Het gaat me dan om weerbaarheid tegen de standaarden die de prestatiedruk binnen de samenleving ons oplegt. De standaarden waarmee wij elkaar en uiteindelijk ook onszelf beoordelen.

Psychiaters roepen het al lang: het ontwikkelen van een mildheid ten aanzien van ”falen” is hard nodig. Theologen kunnen niet achterblijven. Juist door het liefdevolle begrip voor elkaar in de erkenning dat geen mens volmaakt is, laten mensen ook iets van Gods karakter zien. Tenslotte zijn mensen bedoeld om steeds meer te worden wat ze zijn: beeld van God, imago Dei. Over Imagoswitch gesproken…

De auteur is universitair docent Nieuwe Testament. Zij schrijft dit blog als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen. >>rd.nl/theologenblog.