Ds. Bertjan van de Lagemaat neemt zich voor vrijdagavond vroeg naar bed te gaan. „En dan hoop ik dat het zaterdagochtend allemaal erg meevalt met de brexit.”

Gemeenteleden en bezoekers van de Nederlandse kerk zijn allemaal een beetje „gelaten”, vertelt hij. „Tot begin december hoopten we dat het nog met een sisser zou aflopen. Maar op de ochtend na de verkiezingen in december was dit optimisme in één klap weg. Toen hadden de Conservatieven zo’n meerderheid dat ze met geen enkele minderheid meer rekening hoefden te houden. De mensen van de harde brexit hadden gewonnen. Nu zie je zo’n actie om geld in te zamelen voor het luiden van de Big Ben bij de zogenaamde bevrijding. Erg triomfantelijk.”

Status

Toen ds. Van de Lagemaat in 2017 het beroep aannam, stond de brexit al op het menu. „Maar de precieze gevolgen zijn tot op de dag van vandaag onduidelijk gebleven. Blijft mijn rijbewijs wel geldig na de overgangstermijn die loopt tot 31 december 2020, en kan onze hond straks nog mee naar Nederland? Die dingen zijn nu allemaal Europees geregeld, maar dat houdt op.”

Om aanspraak te maken op een status als EU-burger moest Van de Lagemaat zich registreren. „De Britten kennen geen bevolkingsregister, dus je moet zelf aangeven dat je hier woont en dat je kinderen op school zitten. Ik ken een vrouw die hier al zeventig jaar verblijft. Haar kinderen zijn Brits. En nu moet zij gaan bewijzen dat ze hier woont. En als ze te lang weg is in Nederland, raakt ze haar status weer kwijt. Die aanpak is natuurlijk erg pijnlijk.”

In hoeverre had die onzekerheid kunnen leiden tot het bedanken voor het beroep?

„In zo’n beroep zit ook een stuk vertrouwen. Er is hier blijkbaar een taak voor mij. En, wees eerlijk, dit is een uitdagende plek in geseculariseerde wereldstad in een roerige tijd. Het is geen tijd om op mijn lauweren te gaan rusten.

Hiervoor heb ik gediend in PKN-gemeenten op het Friese en Groningse platteland. We hebben gewoond in een pastorie met aardbevingsschade. Dus ook daar was genoeg te doen. Maar dit is toch wel anders.”

Hoe speelt de brexit in de Nederlandse gemeenschap in Londen?

„Als ontmoetingsplek wordt de kerk weer belangrijker. We zitten in hetzelfde gebouw als de vereniging Neerlandia. Die had de afgelopen jaren te maken met terugloop in ledental, maar na het referendum over de brexit groeit die vereniging weer.

Onze diensten worden normaal bezocht door een kleine kern van vaste bezoekers. Daaromheen heb je Nederlanders die in een wijk of dorp meeleven met een plaatselijke kerk en af en toe eens hier komen. Die groep zie je nu vaker. Ze willen de onzekerheid delen. Een vrouw uit Oxford zei pas: Ik wil even naar huis en weg uit de gekte. Dat sentiment tref je vaak.”

De ”Dutch church” in Londen is in 1550 gesticht door protestantse vluchtelingen. „We zien ons als moederkerk van alle protestantse stromingen in Nederland; dus zowel de gereformeerden, doopsgezinden als remonstranten. In de oorlog kwam koningin Wilhelmina hier samen met veel Engelandvaarders.

Nog steeds willen wij een veilige haven bieden. Nu is er natuurlijk geen vervolging of oorlog. Maar veel mensen ervaren nu voor het eerst wat het is vreemdeling te zijn.”

Wat doet die onzekerheid met uw boodschap?

„Ik waak ervoor de politieke waan van de dag te veel in de dienst in te brengen. Aan de andere kant is de zorg en onzekerheid zo groot, dat ze in de dienst ook mijn gebeden en overdenkingen beïnvloedt. Er zijn voldoende Bijbelverhalen die dit thema raken.”

Hoe denken de Nederlanders die u spreekt over het vertrek uit de EU?

„De meeste Nederlanders vinden het maar niets. Het gevoel van de Engelsen om eigen baas te willen zijn, noemen zij een eilandmentaliteit.

Toch zal iedereen zeggen: de wereld vergaat niet. Onze kerk is ook blijven bestaan onder de Nederlands-Engelse zee-oorlogen. De eerstkomende vijf jaar zullen ingewikkeld zijn. We moeten alles weer opnieuw uitvinden, maar dan gaan we weer verder. Maar het is wel erg onnodig.

Dat neemt niet weg dat er ook Nederlanders zijn die sowieso al weinig zien in de EU en die wel begrip hebben voor de brexit. Maar dat is een minderheid.

Voor mezelf is het een goede les in overgeven. Ik heb hier geen invloed op, maar ik moet wel vertrouwen houden.”

De Britse samenleving is sterk gespleten. Wat merkt u daarvan?

„Dat lees je in de krant en zie je op straat. Brexit heeft de doos van Pandora geopend. Ook de Britse Unie (van Engeland, Schotland en Noord-Ierland, EvV) staat nu ter discussie.

Als Nederlandse kerk hebben wij een officiële positie in het Engelse koninkrijk. Zodoende ben ik officieel ook hofpredikant en word ik uitgenodigd voor overleg met de andere gevestigde kerken. De bisschop van Londen heeft ons wel gevraagd om te vertellen hoe wij onze mensen dienen. Dan vertel ik dat we mensen helpen met hun registratie en het aanvragen van een status.”

Deze week verwacht ds. Van de Lagemaat ook voorbeeldgebeden vanuit het hoofdkantoor van de Engelse Kerk. „Die gebruik ik als inspiratie voor mijn gebeden in het Nederlands. Ik vertel er ook bij dat in het hele land voor de nood rond de brexit wordt gebeden.”

serie Nederlanders in brexitland

Dit is een serie gesprekken over het vertrek uit de Europese Unie met Nederlanders die wonen in het Verenigd Koninkrijk. Donderdag deel 2: Sietske Vinten