Wat betekent het dat de uitbraak van het coronavirus in China gebeurt, een land met een autoritair bewind? Waar vrije meningsuiting taboe is en een optimale informatieuitwisseling wordt gedwarsboomd? Valt in zo’n land een virusepidemie effectief te bestrijden?

Ja, stellen de Chinese autoriteiten. Ferme taal was er dan ook van de Communistische Partij na de uitbraak van het coronavirus: „Iedereen die besmettingen verborgen houdt, zal voor altijd aan de schandpaal van de geschiedenis worden genageld.”

Intussen stond dat bevel tot openheid haaks op de aanpak van burgers die informatie uitwisselden op sociale media. Wie dat deed, werd verdacht van onruststoken en daarvoor gelden zware straffen.

Na de SARS-epidemie van 2003 waren de verwachtingen hooggespannen. Ook toen probeerden de autoriteiten lange tijd de uitbraak onder de pet te houden. De openheid die de autoriteiten ten langen leste toestonden, zou model staan voor toekomstige crises.

Die openheid is onmogelijk, stelt Minxin Pei. Hij is hoogleraar politicologie in de VS en een voormalige Chinese dissident die kritisch de ontwikkelingen in zijn land volgt. Om aan de macht te blijven moet de Communistische Partij de bevolking ervan overtuigd houden „dat alles volgens plan verloopt.” Het komt neer op systematisch toedekken en wegmoffelen van dingen die misgaan. „China zal de volksgezondheid in eigen land en wereldwijd in gevaar blijven brengen zolang het als autoritaire staat probeert te overleven.”

Wat Pei’s stelling bevestigt, is een verslag van de gang van zaken rond de uitbraak van het coronavirus in Wuhan. Het is geschreven door Da Shiji, schuilnaam van een blogger uit Wuhan. De website van ”China Media Project” publiceerde dinsdag zijn bijdrage die als titel heeft ”The truth about dramatic action” (de waarheid achter dat drastische optreden door de autoriteiten in Wuhan).

Da Shiji laat in zijn relaas gedetailleerd zien hoe de bestuurders in Wuhan willens en wetens de feiten over het coronavirus geheim hielden, met als doel onrust te voorkomen en het eigen imago te redden.

Terwijl al lang bekend was dat het virus van mens op mens overdraagbaar was, organiseerden de autoriteiten op 17 en 19 januari nog feesten ter gelegenheid van het Chinees Nieuwjaar. Honderdduizend toegangskaartjes werden daarvoor verspreid om toeristen naar de stad te lokken.

Er speelde in de stad nog iets. Voor de periode van 12 tot en met 17 januari waren twee belangrijke partijcongressen in de stad gepland, en die moesten doorgaan. Pas toen die voorbij waren, kon openheid van zaken worden gegeven en mochten er harde maatregelen worden genomen. Op 23 januari kwam plots het bevel om de stad van de buitenwereld af te sluiten.

Inderdaad, drastische maatregelen, concludeert blogger Da Shiji, maar die kwamen pas na tientallen dagen van toedekken.