”Deal van de eeuw” eindelijk op tafel
De Amerikaanse president Donald Trump presenteert dinsdag eindelijk zijn langverwachte vredesplan voor het Midden-Oosten. De Palestijnen hebben de ”Deal van de eeuw” al op voorhand verworpen. De vraag is dan ook of deze voorstellen een oplossing voor het slepende conflict dichterbij zullen brengen.
Het had al veel eerder moeten gebeuren, maar keer op keer werd de presentatie van het Amerikaanse vredesplan uitgesteld. Nu eens gooiden nieuwe Israëlische verkiezingen roet in het eten, dan weer stonden Arabische neuzen niet in de goede richting. Dat droeg enerzijds bij aan de bijna mythische proporties die het plan zo langzamerhand heeft aangenomen en het de naam ”Deal van de eeuw” opleverde. Anderzijds lekten veel voorstellen daardoor al gaandeweg uit.
Dinsdagavond zou Trump het plan ontvouwen tijdens een ceremonie in de East Room van het Witte Huis. Geflankeerd door Republikeinse leiders en in aanwezigheid van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu.
De afgelopen twee dagen sprak Trump in Washington al met Netanyahu en zijn belangrijkste politieke rivaal Benny Gantz. Er is de president veel aan gelegen zoveel mogelijk draagvlak voor zijn plannen in Israël te creëren. Hij gaf beide leiders dan ook de opdracht mee: „Jullie hebben zes weken de tijd om dit op gang te helpen.” Met die termijn doelde het staatshoofd op de Israëlische verkiezingen die voor 2 maart staan gepland.
Ongetwijfeld zullen beide Israëlische politici in hun verkiezingscampagne ruimschoots aandacht aan het plan besteden. Daarbij heeft Netanyahu zijn rechtse achterban vermoedelijk meer te bieden dan Gantz. Het plan voorziet namelijk in de annexatie van vrijwel alle Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en een groot deel van de Jordaanvallei. In die gebieden zullen zo weinig mogelijk niet-Israëlische burgers leven. Palestijnen die in de geannexeerde gebieden komen te wonen, zullen waarschijnlijk de status van permanent ingezetene krijgen, zoals die nu ook voor de Palestijnse inwoners van Oost-Jeruzalem geldt. Ter compensatie zouden de Palestijnen onder andere onbewoond land in de Negevwoestijn krijgen.
Palestijnse staat
Het plan voorziet nadrukkelijk niet in de onmiddellijke stichting van een Palestijnse staat, hoewel het wel een richting aangeeft waarin de staatsrechtelijke verhoudingen tussen Israël en de Palestijnen zich zouden moeten ontwikkelen. Volgens de voorstellen moet Israël een „duidelijk pad richting (een Palestijnse staat, red.) toestaan.” Dat moet in elk geval een staat zijn die niet over een eigen leger beschikt en geen controle over het luchtruim mag hebben.
Die vage toezegging over de creatie van een Palestijnse staat, in welke vorm dan ook, kan de Palestijnen bepaald niet bekoren.
Betrouwbare partner
Want lang voordat president Trump zijn ”Deal van de eeuw” naar buiten bracht, hadden de Palestijnen zijn plan al verworpen. Zij beschouwen de Amerikanen niet langer als een betrouwbare partner in de vredesonderhandelingen. Vooral niet nadat de Verenigde Staten hun ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem verhuisden. Geen enkele belofte van Trump kan de Palestijnen daarom momenteel over de streep trekken. Ook niet de miljarden dollars aan investeringen in de Palestijnse gebieden die vorig jaar al werden toegezegd.
„Trump is een hond en de zoon van een hond”, was het korte commentaar van de Palestijnse leider Mahmud Abbas dinsdag op het plan. Dat belooft weinig goeds.
