De stichting deed in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid onderzoek naar de achtergrond van jongeren die overleden door zelfdoding. Aanleiding vormde een piek van 81 zelfmoorden onder tieners in 2017. De onderzoekers interviewden ouders, vrienden, docenten en behandelaars van 35 tieners die in dat jaar zelfmoord pleegden. Het is voor het eerst dat er een onderzoek naar suïcide onder jongeren is uitgevoerd.

Zo’n 84 procent van de jongeren bleek te kampen met matige of ernstige psychosociale problemen. Bij meer dan de helft was een psychiatrische aandoening geconstateerd of leefde het vermoeden daarvan. Van de 35 tieners waren er 22 in behandeling voor hun „complexe en ernstige pyschopathologie.”

Vooral jongeren die door een combinatie van leerproblemen, gedragsproblemen of pyschische problematiek overstapten naar het speciaal onderwijs, maakten vaak een einde aan hun leven.

Perfectionistische, onzekere meisjes pleegden eveneens relatief vaak zelfmoord. Daarnaast worstelden de tieners regelmatig met hun seksuele identiteit en waren ze slachtoffer van misbruik of pesten. In de laatste periode van hun leven kregen ze vaak te maken met een ingrijpende gebeurtenis, zoals overplaatsing naar de volwassenpsychiatrie.

Cirkel

Hoewel ouders de individuele inzet van hulpverleners blijken te waarderen, zijn ze „zeer kritisch” op het zorgsysteem, concludeerden de onderzoekers. „Vaak belanden ze in een cirkel van aanmelding, wachtlijst, diagnostiek, afwijzing en verwijzing.”

Andere geconstateerde knelpunten zijn: onvoldoende specifieke aandacht voor de –soms chronische– suïcidaliteit tijdens de behandeling, onvoldoende continuïteit van zorg en onvoldoende aandacht voor de inbreng van ouders.

Escalatieproces

„Contact maken en houden, is het devies voor iedereen die in aanraking komt met tieners met psychische problemen”, zo beveelt de onderzoekscommissie aan. „Uit de interviews bleek steeds weer hoe jongeren na een escalatieproces geïsoleerd raakten en afgleden, ondanks goede bedoelingen van alle betrokkenen.”

De commissie adviseert daarom een nieuwe, overkoepelende manier van samenwerken te ontwikkelen. „Suïcidepreventie wordt hiermee een taak voor professionals uit wijkteams, huisartsenpraktijken, jeugdzorg, GGZ, ziekenhuizen en het onderwijs.”

Daarnaast wil de commissie de herkenning en aanpak van vroege signalen van suïcidaliteit op scholen verbeteren. „Scholen spelen namelijk een sleutelrol bij het herkennen van suïcidaliteit en het toeleiden van jongeren naar passende vormen van suïcidepreventie.”

Hebt u hulp nodig? Dan kunt u contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0900 0113 (24 uur bereikbaar) en 113.nl