Bemiddelen en onderhandelen. Dat is dé taak van de voorzitter van de Raad van de Europese Unie, waar alle ministers van de EU-lidstaten samenkomen – niet te verwarren met de Europese Raad, de 28 EU-regeringsleiders. Sinds 1 januari zit voor het eerst de jongste Europese lidstaat, Kroatië, de Raad voor.

”Een sterk Europa in een wereld van uitdagingen”, dat is het motto. Dat is zeker zeer actueel, kijkend naar het conflict in Libië of de oplopende spanningen tussen de Verenigde Staten en Iran. Hoewel er vanuit Europese instellingen meer en meer de roep klinkt om een sterk Europa op het wereldtoneel, bevinden de meeste uitdagingen van de EU zich toch echt op eigen continent.

Dat bleek overduidelijk toen Finland de EU-raad voorzat van juli tot december vorig jaar. Ze gingen vol aan de slag met de eigen gestelde prioriteiten: het versterken van gemeenschappelijke waarden, de rechtsstaat en de positie van de EU als wereldleider in klimaatactie.

Ze pronkten met het in december behaalde akkoord dat de unie in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Daar zit echter nog een klein addertje onder het gras: officieel gingen niet alle lidstaten overstag, Polen ‘tekende’ niet. Maar het toppunt van de uitdagingen op eigen continent kwam met het uitwerken van de prioriteit „het versterken van de rechtsstaat.”

Een belangrijke component daarvan was voor de Finnen het belichtten van de Hongaarse rechtsstaat. Dit soort werkzaamheden van de voorzitter gebeurt grotendeels achter gesloten deuren. Toch kreeg de wereld een inkijkje in het werk van de Finnen: de Hongaarse staatssecretaris van Internationale Communicatie en Betrekkingen, Zoltan Kovacs, was op zijn tenen getrapt en ging los op Twitter.

Finland moest bemiddelen, maar kwam zelf recht in de vuurlinie terecht. „De Raad onder het voorzitterschap van de Finnen heeft wat uit te leggen”, stelde Kovacs. Tijdens een besloten bijeenkomst over Hongarije, dat binnen de EU vanwege het uithollen van de rechtsstaat en vrijheden onder vuur ligt, viel de Hongaarse staatssecretaris op Twitter vrijwel elk ander EU-lidstaat aan.

Maar ach, het zijn toch vooral de Oost-Europese lidstaten die voor onenigheid zorgen? Absoluut niet. Er zijn nog drie thema’s die zowel tijdens het Fins als Kroatisch voorzitterschap aan de orde komen: de meerjarenbegroting (MFK), de brexit en verdere uitbreiding van de EU. De Kroaten noemen het bereiken van een overeenkomst over de begroting zelfs een „voorwaarde om onze doelen te kunnen bereiken.”

De jonge, nieuwe voorzitter van de EU-Raad zal zich de aankomende maanden flink moeten inzetten om de MFK door de EU te loodsen. De dwarsliggers zijn de ”Frugal Four”, de zuinige vier: Denemarken, Nederland, Oostenrijk en Zweden. Zij willen niet dat het budget groeit, terwijl de Commissie juist heeft voorgesteld om het begrotingsplafond van 1 procent naar ruim 1,1 procent te verhogen.

Er staat het Kroatische voorzitterschap dus behoorlijk wat te wachten, maar duidelijk is dat de wereld van uitdagingen vooral de verschillende posities van de EU-lidstaten zijn, niet de wereld daar buiten.