Binnenland

„Te veel barrières voor senior die zich nuttig wil maken”

Veel ‘jonge’ senioren kunnen en willen na hun officiële pensioen hun bijdrage leveren aan de samenleving, maar ze lopen dan geregeld tegen hindernissen op. Bijvoorbeeld door wet- en regelgeving.

Redactie economie
8 January 2020 02:02Gewijzigd op 16 November 2020 17:54
beeld ANP
beeld ANP

Die situatie moet veranderen, zeker nu mensen ouder worden en langer gezond blijven, zegt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) in een advies dat woensdag verscheen. ”Het geschenk van de eeuw” heet het stuk. Het aantal mensen in de zogeheten derde levensfase zal van 2,4 miljoen (geteld in 2018) naar 3,2 miljoen in 2040 gaan.

Dat is niet alleen een vraagstuk, maar is ook een „geschenk”, omdat veel senioren zich nog jarenlang nuttig maken als mantelzorger, vrijwilliger of zelfs gewoon als oppas voor de kinderen van werkenden.

Maar ook de bereidheid om als betaald medewerker in te vallen in onder meer het onderwijs, waar om personeel wordt geschreeuwd, is volgens de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving „een cadeau.” Steeds meer mensen werken door na het bereiken van de AOW-leeftijd.

Gemiste kans

Op dit moment wordt het benutten van de derde levensfase echter „vooral gezien als een individuele zaak, en dat is een gemiste kans”, aldus de raad. Het wordt dus tijd voor een „generatiebewust beleid” op alle fronten.

Daarom adviseert het orgaan maatschappelijke organisaties, overheden en bedrijven met elkaar te overleggen en te bezien waar en hoe hun beleid kan worden aangepast.

„De mogelijkheden voor mensen in de derde levensfase zouden voldoende en divers moeten zijn, zodat zij de keuze hebben om die fase in te richten op een manier die hen past”, schrijft de raad.

Voorzitter Jet Bussemaker, –in het kabinet-Rutte II minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap– illustreert het advies in haar voorwoord met een voorbeeld van haar eigen ouders. „Ik had hen wel eens voorgesteld om te verhuizen naar een gelijkvloerse woning met alle gemakken. Maar daar voelden ze niks voor; ze waren veel te veel gehecht aan hun eigen huis en vooral aan de buurt en de buren. Ze bleken gelijk te hebben: juist die buurtcontacten maakten dat zij niet alleen heel lang iets voor anderen konden betekenen, maar die anderen ook voor hen.”

Dit illustreert volgens Bussemaker een van de belangrijke boodschappen van dit advies: „Ouderen hoeven niks meer en dat is fijn, maar ze willen en kunnen vaak nog wel veel. Daarvoor maken we als samenleving te weinig ruimte. En als zorg wel aan de orde is, bieden we niet altijd de flexibiliteit die nodig is.”

Opgesloten

De raad ziet dat voor sommige ouderen de woonomgeving een obstakel is dat hen in de weg staat om actief te blijven in de derde levensfase. „Dit kan fysiek zijn (drempels, te smalle stoepen met reclameborden, te druk verkeer) en sociaal (onveilig, niet uitnodigend, niet ingericht op ontmoeting). Mensen kunnen zich opgesloten voelen in hun woonomgeving. De samenleving is soms erg naar binnen gekeerd. Sommige mensen met een migratieachtergrond ervaren dit extra sterk, omdat ze dat vanuit hun cultuur anders gewend zijn.” In 2018 telt Nederland 126.685 mensen van 65 jaar en ouder met een niet-westerse migratieachtergrond.

Veel gepensioneerden weten niet direct een bevredigende invulling te vinden voor de derde levensfase, zo concludeert de RVS. Het aanbod aan vrijwilligerswerk sluit niet altijd aan bij hun wensen, talenten en mogelijkheden. Niet iedereen wil zich bijvoorbeeld binden voor een langere tijd en een vast aantal uren per week.

Burgerinitiatieven

Het zou goed zijn als de verschillende mogelijkheden om vrijwilligerswerk te doen makkelijker te vinden zijn, adviseert de RVS. „Het aanbod is vaak niet gebundeld op één website of bij één loket. Er zijn wel vrijwilligerscentrales, maar die hebben niet altijd zicht op alle mogelijkheden in een wijk of buurt of daarbuiten. Vooral informele activiteiten en burgerinitiatieven zijn niet vanzelfsprekend in beeld.”

Burgerinitiatieven zijn bijvoorbeeld buurtcomités, wijkraden, energie- en zorgcoöperaties. Naar schatting zet ongeveer een kwart van de 65-plussers zich daarvoor in, in betere wijken meer dan in de kansarme wijken. Nederland telt ongeveer 350 burgerinitiatieven op gebied van maatschappelijke ondersteuning en zorg.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer