Kemper (29) runt met twee collega’s tandartspraktijk De Schans in Woudenberg. Hij vindt het een uitdaging” om angstige patiënten te helpen. Het gaat mij natuurlijk niet om de bonbons, maar om het gebaar. De patiënte is een drempel over gegaan. Ze durft weer normaal naar de tandarts. Dat geeft mij veel voldoening.” Zelf heeft Kemper nooit een hekel aan de tandarts gehad. Ik ging er als kind zelfs met plezier naartoe, omdat ik nooit wat had. Ik heb trouwens nog steeds geen enkele vulling. Dat is niet uniek, maar ik ben er wel trots op.”

Kemper heeft elke dag wel een patiënt die meer dan normaal angstig” is. Veel persoonlijke aandacht is de beste remedie, ervaart hij. Ik ben soms twee uur met zo iemand bezig. Ik leg alles uit wat ik doe en als de behandeling door de angst spaak loopt, stop ik gewoon even. Soms kan ik daarna weer verder, soms kan de patiënt beter terugkomen voor een nieuwe afspraak.”

De extra tijd die Kemper in angstige patiënten steekt, krijgt hij niet vergoed. Er zijn voor alle behandelingen standaardtarieven, ook al trek ik er een uur langer voor uit om de patiënt gerust te stellen.”

Niemand staat te trappelen om naar de tandarts te gaan, maar Kemper maakt extreme reacties mee. Het komt voor dat patiënten liggen te schudden in de stoel, mijn handen wegslaan of zelfs flauwvallen tijdens de behandeling. Hun hele houding straalt wantrouwen uit. Ze vragen meestal direct: Wat ga je doen vandaag? Ik heb als regel dat iedereen zijn vinger mag opsteken als het zeer doet. Ik stop dan direct met behandelen.”

Negen van de tien keer is een dramatische ervaring in het verleden reden voor de grote angst, weet Kemper. Ook de schooltandarts is bij een bepaalde generatie boosdoener. Die werd door de meeste kinderen als iets vreselijks ervaren.”

Kinderen zijn vanuit zichzelf niet bang voor de tandarts, stelt Raoul Poggio Voormolen, collega van Kemper. De angst wordt aangepraat door ouders en vriendjes. Moet je naar de tandarts? Nou, sterkte”, is een veelgehoorde reactie. Ik maak moeders in de spreekkamer mee die rustig blijven zitten zolang ik het gebit van hun kind alleen maar controleer. Moet ik gaan verdoven of boren, dan komen ze ineens overeind en zeggen drie keer: Het doet echt niet zeer hoor.” Vervolgens voelt het kind wel pijn en is het vertrouwen weg. Helemaal fout. Beloof als ouder of tandarts geen dingen die je niet waar kunt maken.”

Het snijdende geluid van de boor is voor sommige patiënten al genoeg om koude rillingen te krijgen. Kemper: Ik begrijp dat, maar je bent erg beperkt in je mogelijkheden om er wat aan te doen. Een demper erop zetten, is geen optie. Dan zou de boor te dik worden.”

Poggio Voormolen wijst op nieuwe methoden, zoals het werken met ozon die bacteriën in een gaatje doodt. Je blijft echter een boor nodig houden om door het glazuur te komen.” Ook aan de laserboor kleeft volgens hem een nadeel. Die kan zo veel warmte ontwikkelen dat de zenuw doodslaat en je achteraf pijn krijgt.”

Uitleg geven over de instrumenten werkt goed bij angstige patiënten, weet Kemper. Ik demonstreer bijvoorbeeld het zuigapparaat. Dat ding maakt veel herrie, maar doet geen pijn. Ook verdoven hoeft nauwelijks meer pijn te doen. Er is op dit gebied veel verbeterd. De naalden zijn scherper, de vloeistof is dunner en wordt zelfs verwarmd.”

Mensen die jaren niet naar de tandarts zijn geweest, staan voor een geweldig dilemma, beaamt Kemper. Ze moeten kiezen tussen angst of pijn.” Wat hij aantreft als iemand na jaren toch de stoute schoenen aantrekt, is soms dramatisch. Tien, elf gaatjes is geen uitzondering. Vertrouwen wekken voordat de behandeling start, is absoluut nodig in zulke situaties. Mensen moeten het gevoel krijgen dat ze controle houden over wat er gaat gebeuren.”

Extreme angst voor de tandarts komt bij alle soorten mensen voor. Poggio Voormolen: Mijn eerste ervaring op dit gebied was een marinier. Een echte bikkel die dagmarsen liep met een gebroken enkel. Maar toen ik hem in de stoel kreeg, zat hij te huilen van angst. Ik ben twee uur met hem bezig geweest om er een kies uit te halen.”