„De echte oppositie komt van de SNP”, zei Ian Blackford, de fractieleider van de Schotse Nationale Partij in Westminster. Labour telt niet meer mee bij hem, na het grote verlies vorige week. De SNP won opnieuw en heeft nu 48 van de 59 zetels in Schotland.

Getalsmatig heeft de SNP weinig te vertellen in het Lagerhuis. Nu de Conservatieve Partij 365 zetels heeft, doen de 48 van de Schotse nationalisten er niet veel toe. Toch is dat niet helemaal waar.

De SNP is voor de Conservatieven een lastige kiezelsteen in de schoen. De partij heeft een verhaal dat de regering dwarszit. Ziet premier Johnson in de verkiezingsuitslag een nieuw mandaat voor de brexit, precies zo ziet de leider van de Schotse deelregering, Nicola Sturgeon, in de uitslag een mandaat voor een nieuw referendum over onafhankelijkheid. Telkens als Johnson verwijst naar de stemming over vertrek uit de EU in 2016, zegt Sturgeon dat de kiezers in Schotland daar níet voor stemden.

Johnson zal zeggen dat het na een volksraadpleging draait om het nationale gemiddelde. Maar een nationalist (Sturgeon) kijkt heel anders naar het nationale gemiddelde dan een unionist (Johnson). De regering in Londen ziet de unie van Engeland, Schotland en Noord-Ierland als eenheid. De SNP vindt dit een dwangbuis. „Schotland kan niet tegen zijn wil gevangen gehouden worden”, zei Sturgeon dit zondag.

Het referendum in 2014 over onafhankelijkheid had een heldere uitslag: 55 procent was tegen, 45 procent voor. De nationalisten waren teleurgesteld. Sturgeon heeft sindsdien in bijna elke toespraak gezegd dat een nieuw referendum nodig was.

In normale tijden zou het niet moeilijk zijn dit verlangen de kop in te drukken. Zo’n referendum kun je eens in een generatie houden, dus tot 2050 zou deze zaak geregeld moeten zijn. Maar door de brexit veranderen de omstandigheden zo snel, dat dit onderwerp op de agenda blijft. Terecht kan de SNP naar voren brengen dat de Schotten tegen hun zin uit de EU worden getrokken. De partij streeft naar een onafhankelijk Schotland bínnen de Europese Unie. De brexit kan een streep door die rekening betekenen.

Ook aan de andere kant van de Britse unie, in Noord-Ierland, brengt het vertrek uit de EU veranderingen. Qua douane blijft Noord-Ierland straks half in de EU. De Britsgezinde protestanten in de provincie nemen dat de regering-Johnson heel erg kwalijk. Bovendien hebben de protestanten vorige week de meerderheid verloren. Vooral de radicale Ierse republikeinen van Sinn Fein zien hierin voedsel voor een herenigd Ierland.

De uitslag van de verkiezingen van vorige week brengt daarom niet alleen de brexit dichterbij, maar ook het uiteenvallen van het Verenigd Koninkrijk.