Gemeente, geregel en gifverbod laten rat oprukken
De rat rukt op en de overlast neemt de komende jaren alleen maar toe, zo voorspelt rattenbestrijder Ton Oostveen.
Ratten hebben in Nederland vrij spel. Dat heeft verschillende oorzaken, aldus Bastiaan Meerburg, expert bij Kennis- en Adviescentrum Dierplagen. „Het gebruik van rattengif is sinds 2016 verboden, bedrijven kampen met veel bureaucratische regels en gemeenten worden niet gecontroleerd door de rijksoverheid”, doet hij uit de doeken.
Dat woningbezitters buitenshuis geen gif meer mogen inzetten tegen het beestje, draagt ook bij aan de overlast, meent bestrijder Oostveen. Andere middelen, zoals de rattenklem, zijn „weinig effectief”, aldus de rattenman. „De klem werkt eenmalig. Ratten merken oorzaak en gevolg op en hebben het door als een soortgenoot de dood vindt in de klem.”
De bestrijding van ratten is geen prioriteit voor de rijksoverheid, zegt dierplaagexpert Meerburg. „Het rijk dacht dat rattenplagen verleden tijd waren. In 1998 moest zelfs de nationale toezichthouder het veld ruimen. Sindsdien controleert het ministerie de gemeentes niet meer. Terwijl zij verantwoordelijk zijn voor het beleid. Gemeentes pakken de overlast nu verschillend aan en doen soms zelfs niets.”
Procedure
Van bedrijven ontvangt Oostveen naar eigen zeggen niet meer aanvragen voor het bestrijden van ratten. Dat komt volgens hem vanwege een dure en tijdrovende procedure die een bedrijf moet starten voordat ratten om zeep geholpen mogen worden. „Stel dat een voedselverwerker met rattenoverlast kampt. Dan moet het bedrijf eerst het gebouw herstellen, bijvoorbeeld een kapot riool.”
Daarna kijkt een bestrijder of de bron van de rattenoverlast zich niet op een aangrenzend perceel bevindt. „Als de fabriek grenst aan een afvalbedrijf, moet er worden gekeken of de afvalcontainers daar wel worden afgesloten.” Er mag pas gif worden ingezet als alle mogelijke aanpassingen, die ratten buiten de fabriek zouden moeten houden, gedaan zijn. „Anders is het dweilen met de kraan open.”
Steeds vaker bellen woningeigenaren Oostveen. De bestrijder gaat na een belletje van een geplaagde familie bij de woning langs voor inspectie en geeft advies.
Daarbij wijst hij de plekken aan waar ratten naar binnen kunnen komen, zoals ventilatieopeningen. „Door daar roosters voor te plaatsen, sluit je de weg voor de beestjes af.” Veel meer kan de bestrijder niet doen: zijn handen zijn gebonden door het verbod op gif.
Hoewel gemeenten aangeven dat de overlast van ratten lijkt te groeien, werden dit jaar tot nu toe ‘slechts’ 7000 overlastmeldingen gedaan. Ter vergelijking: in 2018 kwamen ruim 10.000 meldingen binnen. Meerburg noemt die daling zorgwekkend. „Het geeft aan dat mensen gewend raken aan de overlast. Ze denken: „Er wordt niets met mijn melding gedaan.”” Meerburg betreurt die gedachte omdat de overlastmeldingen volgens hem op dit moment de enige manier zijn om iets over de omvang van rattenoverlast te zeggen. „Daarom is het belangrijk dat mensen rattenhinder blijven melden.”
Vergiftigd
De strijd tegen de rat wordt er vanaf 2023 niet gemakkelijker op, denkt Meerburg. Particulieren mogen dan ook het populaire gif tegen muizen niet meer gebruiken. Ratteneters, zoals de marter en verschillende roofvogels, zouden zo namelijk vergiftigd kunnen raken en dood kunnen gaan. Zowel Oostveen als Meerburg noemen enkele tips om de rat buiten de deur te houden. „Kijk uit met het voeren van vogels en eendjes. Eenden laten kruimels liggen. Daar komen ratten op af”, zegt Oostveen. Leg het eten voor vogels ‘s ochtends neer, vult Meerburg aan. „Ratten gaan pas ‘s nachts op zoek naar voedsel en dan is het meeste vogelvoer verdwenen.” Oostveen: „Bevestig bolroosters onderaan de regenpijpen, zodat de rat niet naar boven kan via de dakgoot en daar onder de dakpannen kruipt.” Meerburg prijst een voederautomaat voor kippen aan. „Die doseert het voer tot wat de kip nodig heeft. De rat kan er niet bij en komt er dus niet op af.”