De transactie wordt gadegeslagen door een toezichthouder van de NVWA. Als het de mysteryshopper lukt om sigaretten of andere rookwaren te kopen, kan de keuringsdienst de winkelier een boete opleggen.

De methode met de jonge testkopers is dit jaar al getest bij 516 verkooppunten. Bij horecabedrijven, vooral cafetaria’s, was het voor de jongeren het makkelijkst om aan tabak te komen. Daar werd maar in een kwart van de gevallen goed op leeftijd gecontroleerd. Supermarkten leefden de regels het beste na, die weigerden driekwart van de testaankopen.

De NVWA meldt verder dat tabaksfabrikanten veel verboden dealtjes sluiten met tabakswinkels om meer rookwaren te verkopen. Uit onderzoek blijkt dat de tien speciaalzaken die door de dienst zijn onderzocht, dit jaar bij elkaar 69 samenwerkingsovereenkomsten hadden met in totaal 19 verschillende fabrikanten.

Het merendeel daarvan bevatte onrechtmatige afspraken over bonussen. Via deze vergoedingen kunnen fabrikanten invloed uitoefenen op de promotie en zichtbaarheid van hun rookwaren in de winkel. De vergoedingen variëren van een paar honderd euro’s tot duizenden euro’s per overeenkomst per jaar.