Schoonheid: de boom in

Eén ding zien ze daarbij echter over het hoofd. Tevredenen of legen – dat betekent iedereen.

Geen mens kan namelijk ontevreden zijn zonder een zekere mate van leegheid te ervaren, en vice versa. Beide begrippen raken elkaar aan de vingertoppen. Er is niemand op aarde die zich niet ergens in het spectrum tussen volmaakte vergenoegdheid en volstrekte zelfverlatenheid bevindt. Wie dus hardnekkig in zijn eigen Dapperstraat naar het dakraam blijft staren, sluit zichzelf ten onrechte uit van een wereld die hij ten diepste vreest.

„Maar ik ben helemaal geen ‘natuurvriend’,” zal de raamstaarder zich verweren, de aanhalingstekens uitspugend als klontjes in de pap.

Maar dat is nonsens. Geen enkele analfabeet weigert te leren lezen omdát hij niet kan lezen. Angst of achteloosheid kunnen hem ervan weerhouden, maar het feit dat hij de techniek van het lezen mist is in zichzelf ongeschikt om als afwijzing van datzelfde feit te dienen. Precies zo is het met de natuurvriend. Vriendschap heb je niet – die moet je sluiten.

Mensen voelen dikwijls affectie voor iets of iemand waaraan ze zich kunnen spiegelen. Doorgaans zijn dit hun medetwee- of viervoeters, maar ik ken ook mensen voor wie een innige vriendschap met een oude fiets even dierbaar is als een platonische relatie met een cactus. Het geheim zit ’m in een stukje herkenning; een gedeelde ervaring, zoals de genegenheid voor je uitgeleefde middelbareschooltas, een vorm van mededogen (ik heb bijvoorbeeld altijd erg te doen met reigers in de regen) of een gevoel van vertedering. Hoe dan ook: een zeker antropomorfisme is in dezen onontbeerlijk. Dit toekennen van menselijke eigenschappen aan dieren of voorwerpen maakt het de natuurvriend mogelijk met hen te sympathiseren op min of meer gelijkwaardig niveau.

Bent u sceptisch? Denk dan eens aan een boom.

Bomen –toegegeven– hebben hun uiterlijk mee. Soms is één blik genoeg om in een knobbelige knoest het gezicht van een oude bekende te ontdekken. De starende ogen van abelen, uitstulpende neusstompen van essen en woeste haardossen van wilgen maken de personificatie vaak pijnlijk gemakkelijk. Er zijn daarom mensen die menen met bomen te kunnen communiceren als van man tot man. En hoewel ik me daaraan onttrek, moet ik toegeven dat ik bij het zien van menig stoere eik me weleens voorstel hoe het zijn zou: met zo’n woudreus een boom opzetten.

Misschien ook identificeren buitenliefhebbers zich wel zo eenvoudig met iepen of platanen omdat die meegroeien met hun eigen herinnering. Een kinderkamer krimpt met de jaren, vrienden worden met elke hartslag ouder, maar de perelaar op de bleek kruint in de herfst van het leven nog altijd even ver boven je uit als in je jeugd. Een boom drijft als een baken op de tijd. Onverstoorbaar zet hij de uren om in jaarringen, slaat zijn wortels uit in de ruimte en groeit zijn takken achterna. Voor parkhekjes of langvergeten driewielers is hij blind. Wat zich tegen hem aanschurkt, slokt hij langzaam maar zeker op. Volkswagen of verkeersbord – het kan letterlijk de boom in. Dat niemand het zo’n eigenwillige olm kwalijk neemt dat men nu naar de maximumsnelheid mag raden, is misschien wel het belangrijkste bewijs dat wij in de strijd van mens versus natuur onbewust vaak toch voor de laatste partij kiezen.

Dit heb ik bij mezelf overdacht, starend naar een beuk met prikkeldraad in zijn hart en denkend aan jongeren voor zolderramen.

Je kunt bang zijn voor leegte of tevredenheid, of allebei – maar soms moet je er gewoon overheen groeien.

Over de auteur

Sarah van der Maas (24) heeft algemene en sociale geschiedenis gestudeerd in Leiden en Groningen. Verhalen vertellen is haar passie: of die zich nu afspelen in een ver en vreemd verleden of gewoon om de hoek van de straat. Momenteel werkt Sarah aan een historische roman.

Schoonheid: de boom in

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?