„Zo kan bijvoorbeeld de kwaliteit van sommige kleine Natura 2000-gebieden door hun omvang en ligging structureel zwak zijn en blijven”, staat in de brief over het stikstofbeleid die drie ministers, onder wie Carola Schouten (Landbouw), woensdag naar de Tweede Kamer stuurden. „Daar waar dat aan de orde is, zal worden bekeken of de beschermde status moet worden aangepast. Daarover gaat het kabinet met de Europese Commissie in gesprek.”

Het ministerie deelde op 19 oktober nog een infographic op Twitter waarin werd uitgelegd dat het Europees Hof van Justitie twee redenen accepteert om een gebied van zijn beschermde status te ontdoen. Dat kan alleen als een wetenschappelijke fout is gemaakt bij het verlenen van die status, of als de beschermingsdoelen onhaalbaar zijn. Maar die onhaalbaarheid mag niet worden veroorzaakt door nalatigheid van de overheid.

„Geen van de Nederlandse Natura 2000-gebieden voldoet aan deze criteria”, concludeerde het ministerie zelf.

Voorzitter Johan Remkes (VVD) van het Adviescollege Stikstofproblematiek zei tijdens de presentatie van zijn eerste rapport eind september dat het verminderen van het aantal natuurgebieden geen optie is. Volgens hem heeft dat in Brussel geen kans van slagen. „De tijd van juridische trucs en listen is voorbij”, zei Remkes.

Professor Jan Willem Erisman, een autoriteit op het gebied van stikstof, ziet het ook niet gebeuren. „Hiervoor moet je met zware argumenten komen. Als de overheid er niet in slaagt de stikstofdepositie omlaag te krijgen, is dat geen goede reden.” Nederland probeerde zoiets in het verleden al twee keer tevergeefs in Brussel.

Het kabinet wil niettemin de aanwijzingsbesluiten van Natura 2000-gebieden kritisch gaan bekijken en ‘opschonen’. „Daarnaast wordt ingezet op het samenvoegen of herindelen van natuurgebieden.” In de tussentijd worden geen nieuwe Natura 2000-gebieden op land aangewezen.