Curettage, het wegzuigen van het kindje en het leegschrapen van de baarmoeder, wordt jaarlijks uitgevoerd bij circa 22.000 abortussen en 10.000 miskramen.

Het is echter geen onschuldige procedure, zo bleek reeds in 2015. Een literatuuronderzoek door het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam liet toen zien dat een curettage het risico op vroeggeboorte bij een volgende zwangerschap vergroot. Vrouwen bij wie curettage is toegepast, lopen een 30 procent groter risico op een vroeggeboorte van 37 weken. De kans op een vroeggeboorte van 32 weken is bij hen zelfs 70 procent groter. Op het totale aantal geboorten gaat het om een risico van 8 tot 9 procent in plaats van 6 procent, verklaart dr. Marike Lemmers, die op het onderzoek van het AMC promoveerde.

Volgens Lemmers maakt het niet uit of het nu gaat om curettage bij een miskraam of bij een abortus. „Dezelfde apparaten worden gebruikt en hetzelfde protocol wordt gehanteerd.” Waar het volgens haar om gaat, is dat bij curettage de baarmoedermond kan beschadigen en oprekken. In geval van een miskraam is het daarom beter af te wachten tot de miskraam vanzelf op gang komt. Bij 60 tot 70 procent van de vrouwen gebeurt dat binnen twee weken vanzelf.

Curettage wordt bij drie op de vier abortussen uitgevoerd. Toch noemt geen enkele website van de dertien abortusklinieken in Nederland vroeggeboorte of verkleving als complicatie. Terwijl een arts zijn patiënten dient te informeren over de risico’s van een behandeling, zoals is vastgelegd in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst.

Abortuskliniek Stimezo in Zwolle stelt dat een abortus geen gevolgen heeft voor latere zwangerschappen. „Medisch gezien zijn er in elk geval geen consequenties van een abortusbehandeling.” Abortuskliniek Almere beweert dat de kans op een complicatie tijdens of na een curettage „vrijwel te verwaarlozen” is.

Gerrit Zomerdijk, directeur van Gynaikon Klinieken, zegt niet te weten dat curettage deze risico’s met zich meebrengt. „Als die risico’s bestaan, dan zouden we er ook voor waarschuwen.” Ook de woordvoerder van de Utrechtse kliniek het Vrelinghuis zegt hier „nooit van gehoord” te hebben.

AMC-onderzoeker Lemmers vindt dat abortusklinieken vrouwen behoren te wijzen op het verhoogde risico op vroeggeboorte bij curettage. Ze adviseert klinieken om vaker gebruik te maken van de abortuspil in plaats van operatief curetteren.

Kees van Helden, directeur van Schreeuw om Leven, neemt het abortusklinieken kwalijk dat ze vroeggeboorte niet noemen. Abortusklinieken zien volgens Van Helden wel meer gevolgen van een abortus over het hoofd. „Neem het verhoogde risico op borstkanker. Of de verhoogde kans op een depressie, zoals een Duits onderzoek dit jaar bij 35.000 vrouwen liet zien.”

„Vroeggeboorte grote uitdaging Westerse wereld”

Curettage verhoogt het risico op tenminste twee complicaties, namelijk vroeggeboorte en verklevingen. Marike Lemmers, onderzoeker bij het Academisch Medisch Centrum, noemt vroeggeboorte „een van de grootste uitdagingen van de Westerse wereld.” Volgens haar overlijdt de helft van de kinderen die na 24 weken zwangerschap ter wereld komen. Kinderen van 36 weken hebben vaak last van geelzucht en voedingsproblemen. Ook lijdt vroeggeboorte tot een groeiachterstand en ontwikkelingsproblemen, somt ze op.

Zelfs gedragsproblemen kunnen het gevolg zijn. Vroeggeboren kinderen hebben ongeveer drie keer zo vaak speciaal onderwijs of extra hulp nodig, ontdekte neuropsycholoog Sabrina Twilhaar bij een groep dertienjarigen. In oktober promoveerde ze hierop aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Curettage vergroot ook de kans op een verkleving van de baarmoeder. Onderzoek in 2013 toonde aan dat een vijfde van de vrouwen na een curettage hiervan last krijgt. Lemmers: „Vergelijk de baarmoeder met een ingevallen ballon. Tijdens een zwangerschap blaast deze ballon zich op, zodat er ruimte komt voor het kind. Maar door een curettage kunnen de wanden van de baarmoeder aan elkaar gaan plakken.” Als gevolg hiervan krijgen vrouwen volgens haar een afwijkende menstruatie –minder bloedverlies– en worden ze minder snel zwanger.