Hoe staan reformatorische christenen in de medische wereld bekend? Als een bevolkingsdeel van waaruit veel minder donororganen worden aangeboden dan geaccepteerd”, aldus entomoloog Bert Vierbergen, die een donorhart kreeg. „Die verhouding is zo scheef dat het artsen begint op te vallen. Als je het bekijkt vanuit het oogpunt van evangelisatie is dat heel slecht.”

Vierbergen sprak maandagavond op een bijeenkomst van de NPV in Neder-Betuwe. De afdeling stond stil bij de nieuwe donorwet die volgend jaar zomer in werking treedt. Voor die tijd wordt elke burger geacht helder te hebben hoe hij of zij over orgaandonatie denkt. Iedereen dient die keus te hebben vastgelegd in het donorregistratiesysteem dat artsen raadplegen als het moment van overlijden nadert bij een patiënt die orgaandonor zou kunnen zijn. Wie geen keuze heeft laten vastleggen, wordt geacht bereid te zijn organen of weefsel af te staan.

De NPV Neder-Betuwe had de hulp ingeroepen van een breed scala aan sprekers: een predikant, een internist-nefroloog (nierarts), NPV-directeur Diederik van Dijk die als SGP-senator het woord voerde tijdens het debat over de donorwet, en drie ervaringsdeskundigen.

Ds. R. van de Kamp (HHK Opheusden) stelde dat de Bijbel ten aanzien van orgaandonatie noch een gebod, noch een verbod bevat. „Het ligt minder zwart-wit dan wij wellicht zouden willen. We moeten een vertaalslag maken. Dat is moeilijk”, zei hij. De predikant benadrukte dat een keuze over orgaandonatie alleen kan worden gemaakt in afhankelijkheid van God. „Zonder de Heere kunnen we niet beslissen. Daarom is het niet goed dat de overheid met deze wet voor ons kiest.”

Dat de balans tussen doneren en ontvangen in de reformatorische wereld scheef is, houdt de predikant bezig, zei hij in reactie op het verhaal van Vierbergen. „Dat grijpt mij aan.”

Voormalig chirurg Hilde Westerman-Dannenberg noemde het een geschenk van God als een christen na zijn dood organen mag afstaan. Het echtpaar Westerman gaf artsen toestemming voor lever- en niertransplantatie nadat begin dit jaar een van hun kinderen op 3-jarige leeftijd overleed. „Als christen geloven we dat het lijden en het kwaad ons niet in hun macht hebben. Beide kunnen zelfs ten goede worden gebruikt, namelijk om het leven door te geven. We mogen geven en daarin op Christus lijken”, aldus Westerman.

Ze benadrukte dat je als burger hooguit een bereidheid kunt uitspreken om orgaandonor te willen zijn. „Uiteindelijk is het God Die bepaalt of je het ook mag zijn.”

Internist-nefroloog drs. W. A. G. van der Meijden kreeg vanuit de zaal de vraag wat artsen straks gaan doen als een patiënt geen keus heeft laten vastleggen en dus in principe donor is, terwijl de familie grote moeite heeft met het uitnemen van de organen. De arts verwees daarvoor naar de wetsgeschiedenis. „In de wet staat dat de nabestaanden kunnen beschikken over informatie waaruit op te maken valt dat iemand geen donor had willen zijn. Familieleden hoeven dat niet te bewijzen, het is voldoende als ze dat aannemelijk kunnen maken.”

Van der Meijden zei zich niet te kunnen voorstellen dat artsen nabestaanden met bezwaren zullen overrulen. Eens, zei Westerman, „maar in de toekomst zou dat anders kunnen zijn. De mentaliteit op dit punt kan veranderen.” Ook Van Dijk zei ervan uit te gaan dat artsen de nabestaanden serieus zullen nemen. „Wettelijk gezien hebben ze echter geen vetorecht. Ze moeten het hebben van de coulance van de arts”, waarschuwde hij.

Dat artsen geen optimale zorg meer zouden bieden aan een patiënt die stervende is en orgaandonor wil zijn, noemden Westerman en Van Dijk een „broodje aap” verhaal.

Van Dijk drukte de aanwezigen op het hart tijdig een keuze te maken. „Voorkom in elk geval dat de overheid vanaf 1 juli voor u beslist.” Het kan veel van nabestaanden vragen als het lichaam van een patiënt kort na het overlijden al naar de operatiezaal moet worden gebracht voor de transplantatie, aldus Van Dijk. „Sta daar vooraf met elkaar bij stil.”

Om het maken van een beslissing te vergemakkelijken, brengt de NPV komend najaar een digitale keuzehulp uit.