Donderdagmiddag. Strakblauwe lucht. De gevoelstemperatuur op het platform van vliegbasis Leeuwarden ligt ver beneden het vriespunt. Op twee tribunes zitten 2500 genodigden te vernikkelen bij de feestelijke aankomst van de eerste F-35. Militairen in de zon, buurtbewoners in de schaduw.

Met pakweg 1000 km/uur vliegt de F-35 vanuit Italië naar Friesland. Volgens strak schema, in anderhalf uur tijd. Toch loopt de aankomst vertraging op. Typerend voor de JSF, zoals de F-35 in de volksmond heet. De politiek heeft bijna twintig jaar over de opvolger van de F-16 gedebatteerd.

Opeens duikt de F-35 op uit het niet boven de vliegbasis. Camera’s klikken. Te laat. Het toestel is te snel. De organisatie grinnikt. Even later volgt een herkansing. Met een fraai vliegschowtje van Spitfire, Hawker Hunter, F-16 en F-35. Vier op een rij.

Foutje

De F-009 is de eerste Nederlandse F-35 die bij vliegbasis Cameri in Italië uit de fabriek is gerold. De luchtmacht beschikt al over acht toestellen in de VS. Deze gevechtskisten, gebouwd bij Lockheed Martin in Texas, blijven in the States voor de opleiding van Nederlandse piloten.

Staatssecretaris Barbara Visser memoreert tijdens de ceremonie dat precies 40 jaar geleden de eerste Nederlandse F-16 ook op vliegbasis Leeuwarden in gebruik is genomen. Foutje. De introductie van de F-16 vond toch echt plaats bij Fokker op Schiphol.

Willem Helfferich, al 41 jaar hoofdredacteur van Onze Luchtmacht, keek destijds toe vanaf de verkeerstoren. „Nu zijn er meer mensen”, stelt hij –met ijsmuts– vast. „Ik had echter liever meer F-35’s gehad.” Kwantiteit is volgens hem ook een kwaliteit.

Keihard nodig

Nederland koopt 46 nieuwe gevechtsvliegtuigen voor een slordige 5,7 miljard euro, de grootste wapenaankoop in de vaderlandse geschiedenis. De luchtmacht wil daarmee drie squadrons vullen. Het wachten is op extra geld. De prijs van de F-35 is inmiddels gedaald onder de 80 miljoen euro.

Vliegbasis Leeuwarden krijgt rond de Kerst een tweede F-35. Daarna treden elk jaar acht nieuwe gevechtsjagers van de vijfde generatie aan. Beschikt Leeuwarden over 22 toestellen, dan vertrekken er zes naar Vliegbasis Volkel.

Staatssecretaris Visser roemt het technologische hoogstandje. Niet een jachtvliegtuig met een computer, maar een computer die kan vliegen. „Een vliegende laptop.” De F-35 is volgens haar „keihard nodig” om de verslechterende veiligheidssituatie in Nederland en in Europa het hoofd te bieden.

Visser noemt het geluid van de F-35 „het mooiste geluid” ter wereld. Een daverend applaus van militairen volgt. Buurtbewoners kijken zuur, beducht voor geluidsoverlast. Maar, stelt de staatssecretaris, het is wel the sound of freedom, het geluid van de vrijheid.

Generaal Dennis Luyt slaat met „kippenvel” de aankomst van de F-35 gade. „Een mooie grijze driewieler”, zegt de hoogste baas van de luchtmacht. „Maar dan één met ongeëvenaarde slagkracht om een klap uit te delen en de vijand in het stof te laten bijten.”

De F-35 kan „snel, hard en precies” toeslaan, stelt commandant Arnoud Stallman van de Vliegbasis Leeuwarden. Vooral dankzij z’n stealtheigenschappen, waardoor het toestel slecht zichtbaar is op vijandelijk radar.

Maar ook z’n sensoren zijn belangrijk, benadrukt staatssecretaris Visser. De F-35 kan informatie verzamelen en informatie delen, zoals nooit tevoren. Om op afroep eventueel vuursteun te geven aan troepen in het veld of op volle zee.

Schuim

Op het platform staan twee brandweerauto’s paraat om de eerste operationele F-35 te verwelkomen met twee waterbogen. Als eerbetoon. Maar opeens moeten de spuitgasten uitrukken voor een landende F-16 uit Volkel met rook in de cockpit.

Even later zet de F-35 de landing in. De brandweer staat alweer klaar. Het ultramoderne taxiet naar het platform. Dan gaat het mis. De brandweer spuit onverwacht schuim in plaats van water. Mogelijk heeft een brandweerman bij inzet voor de rokende F-16 het waterkanon vergeten om te zetten van schuim naar water.

Witte schuimvlokken plakken aan de gloednieuwe, grijze gevechtskist. Smetje op een toestel van dik 90 miljoen euro.