Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid heeft dan wel een Deltaplan Dementie, „de kansen voor preventie kan hij beter benutten”, zegt initiatiefnemer Martijn van Winkelhof. „Daartoe wij willen hem aanmoedigen. Het lijkt nu alsof de ziekte een kansspelletje is: het hangt ervan af of dementie in je genen zit of niet. Dat speelt inderdaad mee, maar een gezonde levensstijl heeft ook veel invloed. Daarom zeggen wij: Als je toch een campagne begint, informeer mensen dan ook over beschermende factoren waarmee ze het risico op dementie verkleinen.”

In een open brief in de NRC vragen 67 artsen, hoogleraren en andere zorgprofessionals aandacht voor het voorkomen van dementie. Ze trekken aan de bel omdat minister De Jonge volgende week zijn zorgbegroting verdedigt in de Tweede Kamer. Daarin trekt hij 9 miljard euro uit voor de zorg aan mensen met dementie.

Niet alleen is het daarmee de duurste ziekte van Nederland, ook als het gaat over persoonlijk leed en ziektelast mag dementie zich „koploper” noemen, staat in de brief. Het aantal dementiepatiënten zal door de vergrijzing naar verwachting verdubbelen tot meer dan een half miljoen in 2040.

Roze koeken

Internationale wetenschappers stellen dat 30 tot 40 procent van de dementiediagnoses, waaronder alzheimer, is toe te schrijven aan risicofactoren. Die kun je dus beïnvloeden. Het gaat dan om voldoende lichaamsbeweging, een gezonde bloedsuikerspiegel en bloeddruk, gezonde voeding met genoeg groente, fruit, vis, omega 3-vetzuren en vitamine B, een gezond gewicht, niet roken, voldoende slaap, sociale interactie en cognitieve activiteiten.

„Dat mensen gezond eten en sociaal actief zijn, heeft de overheid niet in de hand”, erkent Van Winkelhof, een van hoofdauteurs van de brief en betrokken bij het Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde. „Maar een overheid die zorg draagt voor haar burgers, kan dit wel aanmoedigen in campagnes.”

Ook is er een wereld te winnen als het gaat om voeding. „Voor roze koeken en een blikje energiedrank betaal je nu bij elkaar slechts 2 euro. Terwijl de gezondste keuze de makkelijkste zou moeten zijn.” Van Winkelhof pleit ook voor een discussie over suikerbelasting. „Veel artsen juichen een belasting op frisdrank toe. Engeland kent zo’n suikertaks al. De opbrengst ervan gaat naar sportvelden voor kinderen.”

Budget

Minister De Jonge investeert vooralsnog vooral in onderzoek: het budget daarvoor verdubbelt hij de komende tijd van 8 naar 16 miljoen euro. Toch kan hij meer doen, stellen de zorgprofessionals. Preventie zou binnen 12 jaar zomaar voor een afname van 20 procent aan dementiepatiënten kunnen zorgen. Dat betekent een besparing van zo’n 2 miljard euro.