Boer Kemp: Bevolking staat achter ons
Het grootste boerenprotest in dertig jaar begon met één WhatsAppberichtje. De verzender: schapenhouder Bart Kemp (42) uit Ede.
Het is donderdag 12 september. Eerder die week heeft Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot namens coalitiepartij D66 bekendgemaakt dat de veestapel moet halveren om Nederland uit de stikstofcrisis te halen. In politiek en media barst een discussie los die menige boer met zorg vervult. Ook Kemp. „Wij zijn het meer dan zat om te worden weggezet als milieuvervuilers en dierenmishandelaars. Veel boeren zijn in grote problemen gekomen door de onbezonnenheid van de overheid.”
Die donderdag verstuurt hij zijn appje naar een paar kennissen: Laten we met met onze trekkers naar Den Haag rijden en de minister gaan vertellen hoe we denken over haar beleid.
Het blijkt de spreekwoordelijke sneeuwbal die een lawine veroorzaakt. Boeren uit het hele land melden zich om mee te doen. Grote ondernemingen zeggen financiële steun toe. Transportbedrijven bieden hun diensten aan. Agrarische scholen geven hun studenten verlof.
In korte tijd wordt onder de naam Agractie een organisatie op poten gezet die het protest voorbereidt. Datum: dinsdag 1 oktober, aan het begin van de week waarin het kabinet met een reactie op het stikstofrapport van de commissie-Remkes komt. De boodschap: boeren willen waardering voor hun sector en aanpassing van onwerkbare regelgeving.
De actie is een groot succes, blikt Kemp terug. „We wilden een waardige actie, die niet uit de hand zou lopen. Dat is gelukt. En we hebben heel veel positieve aandacht gekregen. Uit peilingen blijkt dat 90 procent van de bevolking achter ons staat.”
Kemp benadrukt dat de agrarische sector van veel groter belang is voor de economie dan de ene procent waar D66’er De Groot het steeds over heeft. „Als je de periferie meerekent, gaat het om 600.000 banen.”
U bent lid van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland. De Bijbel zegt dat wij de overheid onderdanig moeten zijn. Past een demonstratie daar wel bij?
„Ik vind dat er een verschil is tussen het afdwingen van zaken en het geven van een boodschap. Dat laatste hebben wij gedaan. Ik zie daar geen kwaad in. Maar er is wel een grens. Als het tot blokkades zou komen, haak ik af.”
Tjeerd de Groot en Jesse Klaver, twee volksvertegenwoordigers, werden op het Malieveld uitgejouwd. Wat vindt u daarvan?
„Dat is voor rekening van degenen die dat hebben gedaan, niet voor ons als organisatie. Aan de andere kant: De Groot is onbetrouwbaar. Politici moesten dinsdag naar ons luisteren, in plaats van zichzelf te profileren. We spraken af dat hij twee zinnen mocht zeggen. Daar hield hij zich niet aan. Toen heb ik de microfoon afgepakt. Misschien heftig, maar dat zij zo.”
U was ook heftig tegenover minister Carola Schouten van Landbouw. „Wat heeft u er een puinhoop van gemaakt”, zei u.
„Het was niet gemakkelijk voor haar, dat geef ik toe. Maar zij is wel politiek verantwoordelijk.”
Wat kunnen de boeren verwachten?
„We willen geen valse verwachtingen wekken. We kunnen niet in één dag alles veranderen. Maar achter de schermen heeft onze actie zeker invloed. Het is heel subtiel hoe de politiek in Den Haag dingen aanvliegt. Daar zie ik een positieve verschuiving, een begin van een kentering in de kijk op de agrarische sector.”
Kemp heeft aan minister Schouten een usb-stick gegeven met voorstellen om de kloof tussen burger en boer te verkleinen. Verder moet er wetgeving komen om het aanbod Nederlandse producten in supermarkten en restaurants te vergroten. Ook wil de sector dat enkele hete hangijzers worden aangepakt. „Geen gedwongen inkrimping van de veestapel, onafhankelijke meting van de rol van de landbouw bij de uitstoot van kooldioxide en stikstof en een gewasbeschermingsmiddelenbeleid dat op feiten is gebaseerd en niet op emoties.”
De boeren willen binnen twee weken een reactie van de minister. Als het nodig is, komen er nieuwe acties. Die zullen publieksvriendelijk zijn, zegt Kemp.
