De docent Bijbelse theologie en hermeneutiek aan het Hersteld Hervormd Seminarium in Amsterdam gaf dinsdagavond tijdens de Haamstedeconferentie een tweede lezing over ”Recente ontwikkelingen op het gebied van de hermeneutiek”. Terwijl hij in de eerste lezing „hermeneutische kaders geschetst heeft”, wilde hij in zijn tweede lezing enkele actuele onderwerpen tegen het licht houden die spelen in de hermeneutiek – de visie op de Schriftuitleg.

Dr. De Vries benadrukte dat de Bijbel geen handboek van wetenschap is. „Maar als het gaat om vragen die gaan over het geloof in God en het leven tot Zijn eer, dan geeft de Bijbel antwoorden. Juist ook als het gaat om actuele onderwerpen.”

Gewicht

Daarbij is niet ieder onderwerp van eenzelfde gewicht, aldus de universitair docent. „Wie de Schrift leest en hanteert, zal in het ene geval wat beslister en nadrukkelijker spreken dan in het andere geval. Niet elke zaak raakt direct de zaligheid. Uitgangspunt is en blijft wel dat wij de Schrift binnen haar eigen kaders kunnen verstaan en zo haar boodschap vertolken naar het heden.”

Dr. De Vries werkte dit uitgangspunt uit in verschillende voorbeelden: de historiciteit van Adam en Eva als eerste mensenpaar, de positie van de vrouw, de acceptatie van „stabiele homoseksuele relaties” en de eeuwige rampzaligheid.

Vaak klinkt het verwijt dat een direct beroep op de Bijbel bij deze onderwerpen „hoogmoedig en rationalistisch is”, aldus de predikant. „Maar geloof is ook zeker weten. Door het postmoderne klimaat verdwijnt dat element steeds meer vanuit de omschrijving van het geloof, waarbij alleen het vertrouwen overblijft.”

Dialoog

Een andere tegenwerping is dat vanuit een beroep op de Schrift tot verschillende conclusies gekomen kan worden. „Er wordt dan wel gesteld dat de waarheid uiteindelijk eschatologisch is”, aldus dr. De Vries. „Tot de jongste dag blijft het gesprek en de dialoog, pas in de eeuwigheid zullen alle vragen wegvallen. Wat dan vaak verbleekt, is dat het laatste oordeel ook een scheiding tussen mensen zal inhouden.”

Ook wordt gesteld dat veel onderwerpen in de Bijbel „puur cultureel zijn.” Men verwijst dan naar de opdracht om elkaar te groeten met een heilige kus (1 Kor. 16:20) of het bidden met opgeheven handen (1 Tim. 2:8). „We moeten echter beseffen”, stelde de universitair docent, „dat niet alles wat beschreven wordt, daarmee ook voorgeschreven wordt. Het gaat hier om culturele gebruiken. Wat wij moeten doen, is niet dit bevel negeren, maar zoeken naar een cultureel equivalent. Zo groeten wij elkaar met een hartelijke handdruk en bidden wij in eerbied met gevouwen handen. Het wordt echter bedenkelijk als dit soort voorbeelden worden aangevoerd om Bijbels onderwijs dat helemaal verankerd is in de Bijbelse boodschap te relativeren en als de vraag naar een cultureel equivalent helemaal niet kan worden gesteld.”