Een onderbelichte burgeroorlog binnen het conflict in Jemen
Gruweldaden van Islamitische Staat (IS) hielden de wereld in 2015 in zijn greep. Na het uitroepen van een kalifaat in Syrië en Irak, transformeerde het Syrische conflict tot een internationale kwestie.
Dit verklaart gedeeltelijk waarom de oorlog die een door Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) geleidde coalitie in 2015 in het straatarme Jemen startte, onderbelicht bleef. De Jemenitische president Mansour Hadi werd begin 2015 uit de hoofdstad Sanaa verjaagd door de sjiietische Huthirebellen. Hadi vluchtte naar de zuidelijke stad Aden, die tot tijdelijke hoofdstad werd uitgeroepen. Vooral Saudi-Arabië was vastberaden om de legitimiteit van president Mansour Hadi te herstellen, wat betekende dat de Huthirebellen moesten worden verslagen. De Verenigde Staten ondersteunden deze oorlog, omdat de Huthirebellen als een verlengstuk van de Iraanse expansie politiek in de regio werden gezien.
In werkelijkheid konden de Huthi’s anno 2015 op niet veel meer dan Iraanse sympathie rekenen, omdat Iran op dat moment volledig in beslag werd genomen door de ontwikkelingen in Syrië en Irak. De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman was ervan overtuigd dat de oorlog in Jemen een korte Blitzkrieg zou worden, wat een ernstige misrekening zou blijken te zijn. En naarmate de oorlog voortduurde, werd de Iraanse actieve steun voor de Huthirebellen inderdaad een zichzelf vervullende profetie. Dit werd mogelijk omdat de Iraanse doelen in Syrië en Irak grotendeels waren bereikt, wat ruimte schiep voor de oorlog in Jemen.
Een bijkomende reden was dat de alliantie tussen Saudi-Arabië en de VAE ernstige scheuren begon te vertonen. Dit bereikte afgelopen 28 juni een climax met de aankondiging van de VAE dat ze hun troepen geleidelijk aan uit Jemen zouden terugtrekken. Arabische analisten braken zich het hoofd over deze plotselinge politieke koerswijziging van de VAE en verbonden dit met de even onverklaarbare nieuwe openheid van Abu Dhabi richting Iran. De afgelopen weken hebben hoge delegaties uit de VAE bezoeken gebracht aan Teheran om de oplopende spanningen in de Golfregio tot bedaren te brengen. De terugtrekking uit Jemen werd hierbij gezien als een gebaar van goede wil van de VAE jegens de ayatollah’s in Teheran.
Er bleek echter mee aan de hand te zijn, waarbij vergelijkingen kunnen worden gemaakt met Syrië. In dit land koesterden de Koerden decennialang een diepe wrok tegen het regime in Damascus dat Koerdische ambities over onafhankelijkheid altijd hardhandig de kop had ingedrukt. De Syrische burgeroorlog werd door deze Koerden aangegrepen om hun oude droom over een eigen autonome regio te realiseren. In Jemen zien we thans een soortgelijke ontwikkeling. In het zuiden van Jemen bestond reeds lange tijd een onafhankelijkheidsbeweging die aanstuurde op een eigen staat. In de oorlog die in 2015 in Jemen uitbrak, koos deze onafhankelijkheidsbeweging aanvankelijk de zijde van Saudi-Arabië en de VAE. Maar ze heeft thans een eigen Zuidelijke Militaire Raad (ZMR) opgericht die niet langer vecht tegen de Huthi’s maar tegen de troepen van president Hadi die begin deze maand uit Aden werden verjaagd. Dit zal het begin blijken te zijn van een nieuwe fase in het Jemenitische drama. Waarbij de VAE tot woede van Saudi-Arabië de zuidelijke separatisten steunen.
