Abel Hoegee verzorgt het groen en de gebouwen op landgoed Oudegein in Nieuwegein. Daar staat een kasteeltje, omringd door water, met wat woningen. En een voormalige boerderij, op een terp. En die boerderij stond in mei 2011 leeg.

„Op een morgen stond er een plank voor de deur, met een 06-nummer. Ik dacht: Wat is dit? Ik heb van alle gebouwen een sleutel, dus ik stond zo binnen. Daar zag ik twee jongelui, met een jonge pitbull. „Wat is hier de bedoeling?”, vroeg ik. „Wij gaan hier wonen”, zeiden ze. „O”, zei ik. Ik haalde een riek uit de schuur en zei: „Eruit!” Daar schrokken ze van. De hond verdedigde hen niet. Die was alleen maar speels en trok hun dekbed aan flarden. Toen zijn ze vertrokken.”

Strafbaar

Kraken is alleen strafbaar als dit gebeurt binnen een jaar nadat de woning leeg is komen te staan. Hoegee: „Ze dachten dat de boerderij al langer leeg stond, maar dat was niet zo.”

Eind 2009 bepaalde de Hoge Raad dat zelfs wanneer de woning binnen een jaar gekraakt wordt, er geen basis is om tot strafrechtelijke ontruiming over te gaan. De krakers zijn dan dus wel strafbaar, maar het openbaar ministerie mag het pand niet ontruimen.

Confrontatie

Na het vertrek van de ongenode gasten repareerde Hoegee de deur, die ze met een koevoet hadden opengebroken. „Ik heb de politie gebeld. Die zei dat ze ervan wist, maar dat ze niets kon doen. Nou, dat hoefde ook niet meer, want ze waren al weg.”

Twee weken later stond er een veel groter bord bij de boerderijdeur. Deze keer zaten er minstens tien mensen binnen. „Sommigen kwamen bij het Amsterdam-Rijnkanaal vandaan. Daar worden krakers gedoogd die in een beheerderswoning zitten. Het werd daar zeker te vol, dus toen kwamen ze hier. Ze zeiden dat ze geregistreerd waren als antikraakbewoners. Daar verscholen ze zich achter, maar het waren echt krakers. Ik zei: „Jullie betalen geen huur, dus: Weg.” Maar ze gingen niet.”

Hoegee riep de hulp in van een kennis die bij de brandweer zit. „Ik dacht: Misschien kunnen ze de boel eens onder de rook zetten. Daarmee hadden ze weleens geoefend in de boerderij. Die jongens vonden dat natuurlijk leuk, dus ze kwamen. Maar de politie reed er achteraan en zei: Doe het maar niet, want voor de rechter trek je aan het kortste eind.”

Pan met eten

Hoegee sloot de toegangspoort van het landgoed af met een kettingslot. „Vanuit de boerderij werden andere krakers gealarmeerd, dus het werd een hele drukte buiten het hek, maar ze konden er niet in. Toen het donker werd, zette ik er bouwlampen op, zodat ik kon zien wat ze uitvoerden. Sommigen bliezen een rubberbootje op en wilden de gracht over. Maar ze liepen vast in doornstruiken, waardoor het bootje lek raakte. Er kwam een vrouw met een pan eten bij het hek: „Mijn dochter is zwanger en u hongert haar uit.” Ik zei: „Ze mag van mij vertrekken, maar ze komt er niet meer in.”

’s Avonds laat haalde de politie de boerderij leeg. De krakers moesten lopen, met hun spullen onder hun arm. Je wilt niet weten wat er uit dat huis kwam.”

Gelukkig was er niets gesloopt en was er ook geen graffiti gespoten, zegt de landgoedbeheerder. „Alleen was het bad overgelopen, dus er was waterschade. De politie zei: Zorg voor tijdelijke bewoning, dan kunnen ze het niet weer proberen. Dus toen is een neef van de landgoedeigenaar voorlopig in de boerderij gegaan. De krakers zijn naar een huisje in Jutphaas vertrokken.”

Formeel verboden

Het kraken van een pand is in Nederland formeel verboden. In de praktijk hebben krakers echter vrij veel bewegingsruimte. Ze riskeren een celstraf, maar ze worden niet zomaar aangehouden of uit een pand gezet. In de praktijk moet de eigenaar van een gekraakt pand eerst aantonen dat hij het gebouw daadwerkelijk gaat gebruiken. Vaak volgen er procedures, die door krakers worden gerekt. Als de politie eenmaal echt tot ontruiming over wil gaan, vertrekken de krakers vaak op het laatste moment. Regelmatig zijn er dan al maanden verstreken waarin de eigenaar geen gebruik kan maken van zijn pand. Met name VVD en CDA willen dat er meer wordt gedaan tegen kraken. De partijen willen dat krakers binnen drie dagen uit een pand kunnen worden gezet.